Остаются считанные дни до начала работы VIII Съезда марийского народа. Известный марийский общественный деятель, редактор газеты «Мер Ой» («Общественное мнение») Анатолий Смирнов выдвигает свою кандидатуру в качестве кандидата в Оньыжи и согласно требования п. 7.4.3 главы 7 Устава представляет на суд всего марийского народа свою Программу.Сократить срок полномочий Оньыжи до двух лет.
Что такое национальная дисциплина?
Как сохранить марийский язык?
Послушать Программу кандидата А.Смирнова можно в третьей передаче «Мер Ой радио».
Своё мнение, вопросы и предложения присылайте главному редактору "Мер Ой радио" Анатолию Николаевичу Смирнову (E-mail, тел.: (8362) 64-54-86, 91-43-08).
Третья передача интернет-радиостанции "Мер Ой радио" (скачать, mp3)
P.S. Администация сайта www.mari-el.name не занимается "продвижением" только отдельно взятого кандидата. Мы готовы опубликовать программы других кандидатов, если таковые (программы или кандидаты) будут.
Кандидатын программыже
Программын текстше деч ончыч Мер Каҥашым шочыктышо, Мер Каҥашым чоҥышо-влаклан кугу деч кугу тау мутым каласем.
Чынжымак, лучко ий ончыч ыштыме тиде пашадам нигунам, нигузе, чот шонет гынат, мондаш огеш лий.
Марий манмыла «ыштыме пашада пеш лачеш тольо»!
Но илыш ик верыште огеш шого. Илыш дене тӧр ошкылнет гын, жапыштыже татым шижаш тунемаш кӱлеш. Кӧн пелен ошкылаш, кӧ дене кылым кучаш, кӧн деч шекланаш. Вием эше уло манын, тура курыкыш сӧмсырланен вик кӱзаш тӧчыман огыл. Шоналтыман. Ала курыкын тайылрак саҥгажам кычалаш?
Чыла тыге шонкален, калыкын ончыклыкшо верч ойганен коштмеке, лекте тыгай шонымаш: Марий калыклан уло йӱкын ойлаш: - вот мый, Анатолий Смирнов Морко марий шкемын кандидатурем темлем Оньыжалан.
Кызыт улшо Уставын 7 главасе 7.4.3 пункытшо Оньыжа лияш шонышо деч программым йодеш. Ончыкташ, могай паша план уло тудын. Тендан ончыко лукмо тиде прграммым президиумлан темлем мый дечем кандидатыш «самовыдвиженец» семын лекшын заявкыжлан шотлаш.
Тендан ончыко лукмо тиде текстым мый тыге лӱмденам:
Оньыжа лияш шонышын программыже:
Оньыжа лиям гын, мыйын икымыше ошкылем лиеш:
Эн ончыч кызыт улшо Уставыш VIII Погынлан тыгай тӧрлатымашым пурташ темлем:
5-ше Оньыжам сайлаш кок ияш полномочий дене веле. 2008 гыч 2010 ий марте;
6-шо Оньыжам сайлаш кок ияш полномочий дене веле. 2010 гыч 2012 ий марте;
7-ше Оньыжам сайлаш кум ияш полномочий дене. 2012 гыч 2015 ий марте;
8-ше Оньыжам сайлаш кум ияш полномочий дене. 2015 гыч 2018 ий марте;
9 ше деч моло Оньыжа-влакым кызытсе семынак ныл ияш полномочий дене сайлаш тӱҥалына.
Молан йодышым тыге шындем?
Эртыше ийлаште шерге жапым шуко гана арам пытарышна. Полномочий-влакын кужытыштым темлымем семын кӱчыкемдена гын, эн ончыч тиде жапым аныклаш йӧным ышта. Вес семын йомдарыме жапым пӧртылташ огеш лий. Тоштыла Оньыжам ныл ийлан сайлеына гын, жап деч ончыч поктен колташ пеш йӧсӧ. Тидлан нимогай процедурный йӧн уке. Кӱчыкемдыме кок ийжым кузе гынат чытена.
Адакшым Оньыжа шкетын огыл вет пашам ышта. Ужына тудын тыршымыжым, вискален ончалына, мыняр эше тудын «потенциалже» кодын да уеш тудымак Оньыжалан эше кок ийлан кодена.
Тыге тошкалтыш дене кӱзымӧ семын тунемына системым чоҥаш, система кӧргыштӧ система йӧн дене пашам ышташ.
Национальный дисциплине шотышто:
Марий-влакын илме верлаштышт, чыла вере, Марий национальный дисциплинын кӱлешлыкше нерген умылтарымашым тӱҥалаш да шараш.
Икымыше ошкыл шотеш темлем рушла йоҥгышо «нечево нищету плодить» лозунгым вашталташ марий лозунг дене - «ик марий ешыште индеш марий чон – ача, ава да шым ньога!» Мутланымаште чӱчкыдын кучылтмо «кузе йочам пукшаш-йӱкташ, кузе туныкташ школышто», мут-влакым жаплан келшыше мут-влак дене вашталташ. Мутлан, «Юмо уло гын – йӧнат лиеш».
Районлаш лектын коштын, кучемысе чиновник-влак дене ваштареш шогымо деч посна чыла вере «ик марий чон деч ик тенге» кокымышо лозунгым илышыш шыҥдараш тӱҥалам. Эн очыч шке, а вара - президиумышто улшо моло-влакымат тиде пашаш «кычкем».
Мер Каҥаш дек марий калыкын ӱшанже эре кушшо манын, мемнан офисна але правлений пӧлемна арняште куд кече эре почмо лиеш. Тидлан кажне кечын дежурный-влак калыкым вучаш тӱҥалыт.
Марий калыклан мер илыш аланыште чоҥаш шонем дискуссионный кумдыкым, кушто кажне марий айдеме шке шонымашыжым луктын ойлен кертеш. Иктаж могай шотан ой уло гын, рӱж пижын ончалына. Амал деч посна мыскылтышым, шонен луктын лӱмдылмашым дискуссий семын аклаш огына тӱҥал.
Шарналташ йодам – кочада-ковада але вес кугурак еҥ война жапыште кузе илымыштым тыланда каласкаленыт мо? Нунын калыскалымаште неле жапым сеҥаш шуко йӧн ойылалтеш.
Тидым шот дене кучылташ гын, кызытсе социальный йодышым тӧрлаташ полша, шонем. Кеч мом ойло, тачысе кечылан экономика аланыште эн неле але эн шучко «фактор» - налог!
Пашам от ыште - налог тыйым ок тӱкӧ. Тӱҥалат иктаж мом тарватылаш - декларацийым ямдыле!
Таклан огыл йодым война жапым шарналташ.
Тунам кызытсе налог деч шучкырак лийын. Вашлийын кутырена гын, шотлан кондаш лиеш, шонем.
Марий-влакын эн ойган илыш йыжыҥже – тиде яллаште марий школ-влакым петырымаш. Тиде ойгым шоҥгеммеке веле чон корштен шижат. Рвезе годым шинчын ик тат шоналташ жап уке. Йырым-йыр илыш кугу писылык дене корнышто улшо чылаштымат пӱтыркален виеш наҥгая! Кунам шоҥгемат, кунам шӱгарлаш чӱчкыдын кошташ тӱҥалат, тунам иже шижат –мыняр ий эше марий шӱгарлаште марий мут дене шоҥго-влакым шарналтат. Марий школ-влакым петырат гын, у Марий-влакым шкеныштын кочаш–кувавашт деч курымешлан ойырат. Марий еҥлан шотлаш лиеш мо, кӧ шкенжын кочажым – «Прости, дедушка, к сожалению, меня марийскому языку не учили, не могу тебя на твоем языке помянуть», маншым?
Кӧн ойгыжо тиде? Иктаж витле-кудло ий гыч марий йылмым палыдыме мемнан марий уныканан але мемнан? Мом ыштыман? Кузе лийман?
Ик образований кӱшеш марий йылмым арален кодаш огеш лий. Марий йылмым чамыныде пашам ыштыктен веле, тудым вес тукымлан коден кертына.
Мыйын шонымаште, коло икымыше курым ӱдырамаш курым лийшаш. Нуно веле пӧръеҥ йӱк дене шындыме йодышлан «Кузе марий йылмым аралаш?» раш вашмутым пуен кертыт. Программыштем увертарыме «Ик марий ешыште – индеш марий чон» лозунг кӱшеш марий ньога-влак ялысе уремым йоча йӱк дене темышаш улыт.
Ала вучен шуктена тугай жапым, кунам Марий Эл мучко куш от ончал, чыла вере чыла марла: йоча магыра марла, ик пошкудо весе дене вурседылеш марла, каче ӱдырым сымыстара марла, мастерскойышто слесарь-влак кутырат марла. Икманаш, чыла вере Марий мут, Марий пуш. Марий йӱк!
Тиде эше чыла огыл. Жап толмеке, Погын трибуна гыч вашмут семын тыланда рашынрак да кумданрак каласкален кертам. Теат ушныза мутланымашке.
Кандидат А.Смирнов