Эх, кече шыратен онча. Уремыш лектын, мардеж ваштареш кудалаш пешак сылне жап. Сай салам дене вашка тендан деке Марий Эл Радион эфирыште «Пӧръеҥ модыш» рубрика. Мый Мурызо Эчан кудалыштме нерген арам огыл ойлышым. Молан манаш гын, таче тиде рубрикыште оласе ма, ялласе корнылаште кудалышташ йӧршӧ арвер, транспорт нерген палдарена. Пытартыш жапыште Йошкар-Олаштына тиде транспортым пешак чӱчкыдын ужаш лиеш. Машина коклаште огыт кой гынат, тараканла чыла вере улыт. Мо шонеда? Мутат уке, тиде - скутер. Але ме эше нуным мотороллер, мопед манына. «Пӧръеҥ модыш» рубрикын унаже - скутер.
Скутер – тиде велосипедат, мотоцикылат огыл. Гибрид манына гын чынрак лийына очыни. Молан? Вет мотоцикыллан документ кӱлеш, велосипедлан огеш кӱл. Скутерын озазе кудалыштме годым мотоцикыл гаяк писын кудалеш, а милиционер шогалтагын документым огеш йод, документ тудлан огеш кӱл. Садланак, Йошкар-Олан корнылаштыже шуко самырык-влакым ужаш лиеш. Правилым палат ма уке, садак кугу корныш лектыт. Тидланак кӧра, очыни, пытартыш жапыште корно эҥгек (аварий) шукырак лиеда.
Скутер дене пайдаланыме годым, корно правилым садак палыман.
Мопед, мотороллер, скутер – техника гынат, машина дене таҥастараш огеш лий. Характеристика шотышто. Скутерым налаш шонеда гын, эн тӱҥ мом палыман.
Икымше. Молан тыланда скутер?
Кокымшо. Кушто те кудалышташ тӱҥалыда. Оласе але ялысе корнылаште.
Модель да фирма шотышто «Ямаха» оласе конылан келшен толеш. Светофорын йӧшкар тӱсыштыжат эҥгек деч посна кудал кертеш. Шагатыште 60 километр писылык дене кудалеш. Дисковый тормозан. Шӱкшӱ корнышто кудалышташ ом темле. Вашке шалана. 12 ийым темен отыл гын, тиде скутерым ит нал.
«Хонда» – эн палыме скутер-влак улыт. Утларакше лыжган кудалме дене. Илалше-влак сайрак палат, очыни. Ялыште кудалаш пеш лачеш толеш. Йӱр ма, лум ма, кече ма эре пашам ышташ ямде. Уда шотышто ойлаш гын, «Хондан» ончыл вилкыже пешак уда. Вес фирма, кудыжо скутерым ышта, тиде – «Сузуки». Тиде фирма пеш чапле да мотор мопедым луктеш. Тюнинг шотышто чапле вилка, дискан тормоз, резонатор, глушитель дене ойыртемалтеш. Шагатыште 50 километр гыч 80 километр писылык денат кудал кертеш. Уда шотышто «Сузукин» скутерже. Шинчыме вер сайжак огыл да мотор пеш пеҥгыдын пашам ышта.
Ик шотшо дене чыла скутер ик гаяк улыт. Эн тӱҥ ойыртем, шкеже кузе кудалыштат, тудат тугак пашам ышташ тӱҥалеш.
Шукын йодышым пуат. Скутерлан вет права огеш кӱл. А молан ГИБДД пашаеҥ-влак шогалтат. Шукыж годым нунылан тендан чапле скутерда келша да шогалтат. Тыгак шӱкшӱ игечылан кӧра але мален темын огытыл да правадам йодын кертыт. Скутерда 50 кубический сантиметр деч изи гын, нима деч ида лӱд. Нуно чартен шогалтышаш огытыл. Эше ик паша томашам шергалде огына керт. Тендан скутердам шолыштыныт гын. Муаш лиеш, очыни, но йӧсӧ. Скутерын индивид.номержым ӱштын кудалтат гын, те нимомат ыштен огыда керт. Скутерланда чеверын веле манаш кодеш. Ну, ГИБДДште регистрацийым эртеда гын веле, иктаж мом ыштен кертыт.
Палашда. Мемнан деке завод гычын кок-кум пачаш шергешт толеш. Кид гычын налаш ида тырше. Ондалалт кертыда. Шулдо ак дене ужалат гынат, статистика почеш 75% скутерым шолыштмым ужалат, кодшо 25 % -ше дилер гоч. Но нуно шергырак улыт. 300-400 долларым луктын пыштеда гын лачеш толеш.
Кызыте самырык – влак скутерымак веле ойырен налыт. Школыш кудалшташ але дискотекыш, ӱдыр-влакым сымыстараш лачеш толеш. Йора. Мыйын жапем пеш чӱдӧ, куржам. Чеверын.
Мурызо Эчан
Пӧръеҥ модыш - Скутер (mp3)