Интервью с марийским этнографом Никандром Поповым.
— Никандр Семёнович, как Вы относитесь к тому, что магическими действиями человека можно отправить «на тот свет»?
— По мнению верующих, такое вполне возможно.
— Бывает такое?
— Бывает.
...
Магия и религия
8 сентябрь
Лӱмгече календарь
Идым тылзын кандашымше кечынже Российысе сарзе чап кече палемдалтеш. Тиде кечын 1812-шо ийыште Кутузовын армийже француз-влак ваштареш кредалыныт. Историйыште Бородин кредалмаш манын шыҥдаралт кодын.
Тиде кечынак 71 ий ончыч Куженер район Чодраялыште туныктыш пашаеҥ Аркадий Яковлевич Антипин шочын. Марий кугыжаныш педагогик институтым тунем лектын, икмыняр жап политехник институтышто тыршен. Но 1986-шо ийыште кугыжаныш институтын ректоржылан шогалын да 17 ий ты пашам шуктен шоген. Историй шанче кандидат. 30 утла шанче пашан авторжо. Марий Элын сулло туныктыш пашаеҥже.
56 ияш лӱмгечыжым Брянск кундемыште шочын-кушшо тренер Виктор Михайлович Сазоненко палемда. Йошкар-Олаште тудо 1977-ше ий гыч ила да пашам ышта. Ончыч спорт школышто волейбол дсциплиным вӱден, вара 10 №-ан школышко куснен. Виктор Михайлович Европын икымше чемпионжо Олег Шатуновын тренерже. Россий Федерацийын сулло тренерже.
...
Идым тылзын кандашымше кечынже Российысе сарзе чап кече палемдалтеш. Тиде кечын 1812-шо ийыште Кутузовын армийже француз-влак ваштареш кредалыныт. Историйыште Бородин кредалмаш манын шыҥдаралт кодын.
Тиде кечынак 71 ий ончыч Куженер район Чодраялыште туныктыш пашаеҥ Аркадий Яковлевич Антипин шочын. Марий кугыжаныш педагогик институтым тунем лектын, икмыняр жап политехник институтышто тыршен. Но 1986-шо ийыште кугыжаныш институтын ректоржылан шогалын да 17 ий ты пашам шуктен шоген. Историй шанче кандидат. 30 утла шанче пашан авторжо. Марий Элын сулло туныктыш пашаеҥже.
56 ияш лӱмгечыжым Брянск кундемыште шочын-кушшо тренер Виктор Михайлович Сазоненко палемда. Йошкар-Олаште тудо 1977-ше ий гыч ила да пашам ышта. Ончыч спорт школышто волейбол дсциплиным вӱден, вара 10 №-ан школышко куснен. Виктор Михайлович Европын икымше чемпионжо Олег Шатуновын тренерже. Россий Федерацийын сулло тренерже.
...
7 сентябрь
Эртыше арням иктешлен
Тылзе жапыште Россий виктер налог шотышто вашталтышым пуртышаш. Налог процентым 18 гыч 12 марте волтымо нерген йодышым лончылат. Россий экономик вияҥме шотышто министертсве вуйлатышын Эльвира Набуллинан мутшо почеш, ведомствышто Российын 2020 ий марте илышкыл-экономик вияҥме йодышым ик тылзе жапыште лончылен шутышаш. Лач тиде жапыште Россий Федераций Виктер налог да пенсий системе йодышым рашемдыме дене иктешлымашым ыштышаш. Вашталтыш пуртымо нерген темлымашым август тылзе тӱҥалтыште темленыт. Каласыман, НДСым волтымо нерген йодышым 2008 ий тӱналтыш гыч лончылат. Тунам темлымаш дене Владимир Путин келшен.
Август тылзыште инфляций кугыт вашталтын огыл. Пазарлаште да кевытлаште емыж-саскам ужалымылан кӧра ак «кылмен». Август тылзын пытартыш арняштыже саска да фруктлан ак кум тичмаш вич луымшо процентлан волен. Тыгак бензинлан ак шулдештын. Тиде годым палемдыман, киндылан ак иземме огеш шижалт. А теве шинчал да рислан, тыгак шыл кочкышлан мӧҥгӧшла ак кугем толеш. Росстат специалист-влакын палдарымышт почеш, идалык тӱҥалытыш гыч Россий мучко ак индеш тичмаш вич луымшо процентлан кӱзен.
...
Тылзе жапыште Россий виктер налог шотышто вашталтышым пуртышаш. Налог процентым 18 гыч 12 марте волтымо нерген йодышым лончылат. Россий экономик вияҥме шотышто министертсве вуйлатышын Эльвира Набуллинан мутшо почеш, ведомствышто Российын 2020 ий марте илышкыл-экономик вияҥме йодышым ик тылзе жапыште лончылен шутышаш. Лач тиде жапыште Россий Федераций Виктер налог да пенсий системе йодышым рашемдыме дене иктешлымашым ыштышаш. Вашталтыш пуртымо нерген темлымашым август тылзе тӱҥалтыште темленыт. Каласыман, НДСым волтымо нерген йодышым 2008 ий тӱналтыш гыч лончылат. Тунам темлымаш дене Владимир Путин келшен.
Август тылзыште инфляций кугыт вашталтын огыл. Пазарлаште да кевытлаште емыж-саскам ужалымылан кӧра ак «кылмен». Август тылзын пытартыш арняштыже саска да фруктлан ак кум тичмаш вич луымшо процентлан волен. Тыгак бензинлан ак шулдештын. Тиде годым палемдыман, киндылан ак иземме огеш шижалт. А теве шинчал да рислан, тыгак шыл кочкышлан мӧҥгӧшла ак кугем толеш. Росстат специалист-влакын палдарымышт почеш, идалык тӱҥалытыш гыч Россий мучко ак индеш тичмаш вич луымшо процентлан кӱзен.
...
7 сентябрь
Лӱмгече календарь
Идым тылзын шымше кечынже газ да нефть йӧнозанлык пашаеҥ-влакын кечыже палемдалтеш.
Тиде кечынак 1936-шо ийыште Свердлов кундем Красноуфим районышто кумдан палыме поэт Семён Васильевич Николаев шочын. Марий кугыжаныш институтым тунем лекмек, туштак пашам ышташ кодын, вара марий радиош куснен, а 1970-ше ий гыч «Пачемыш» журнал редакцийын пашаеҥже лийын. 11 ий «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжыланат ышташ логалын, тӱвыра министерствыштат шуаралтын. Марла да рушла лукмо 17 книган авторжо. Шекспирын да Мольерын произведенийже-влакым марлашке кусарен. Марий Элын калык поэтше.
Волжск район Кӱшыл Азъялыште шочын-кушшо шанче-биолог Николай Васильевич Абрамовлан таче 66 ий темеш. Тудат Марий кугыжаныш университетым тунем лектын да тыштак пашам ышташ тӱҥалын, но 1972-шо ийыште, университетым почмек, тушко куснен. 9 ий шанче паша шотышто проректорланат тыршен. Марий кундемысе кушкыл-влакым шымлымаште кугу специлаистлан шотлалтеш. 100 наре шанче пашан авторжо, кудо кокла гыч «Марий Эл Республикын Йошкар Книгажым» палемдаш лиеш. Биологий шанче доктор. Марий Элысе шанчын сулло пашаеҥже.
...
Идым тылзын шымше кечынже газ да нефть йӧнозанлык пашаеҥ-влакын кечыже палемдалтеш.
Тиде кечынак 1936-шо ийыште Свердлов кундем Красноуфим районышто кумдан палыме поэт Семён Васильевич Николаев шочын. Марий кугыжаныш институтым тунем лекмек, туштак пашам ышташ кодын, вара марий радиош куснен, а 1970-ше ий гыч «Пачемыш» журнал редакцийын пашаеҥже лийын. 11 ий «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжыланат ышташ логалын, тӱвыра министерствыштат шуаралтын. Марла да рушла лукмо 17 книган авторжо. Шекспирын да Мольерын произведенийже-влакым марлашке кусарен. Марий Элын калык поэтше.
Волжск район Кӱшыл Азъялыште шочын-кушшо шанче-биолог Николай Васильевич Абрамовлан таче 66 ий темеш. Тудат Марий кугыжаныш университетым тунем лектын да тыштак пашам ышташ тӱҥалын, но 1972-шо ийыште, университетым почмек, тушко куснен. 9 ий шанче паша шотышто проректорланат тыршен. Марий кундемысе кушкыл-влакым шымлымаште кугу специлаистлан шотлалтеш. 100 наре шанче пашан авторжо, кудо кокла гыч «Марий Эл Республикын Йошкар Книгажым» палемдаш лиеш. Биологий шанче доктор. Марий Элысе шанчын сулло пашаеҥже.
...