Лӱмгече календарь

Лач тиде кечын 91 ий ончыч Озаҥ олаште мари калыкын погынжо почылтын. Тудо кок арня шуйнен.

Пургыж тылзын латкокымшо кечынже кундемнан ик эн йӧратыме артисткыже Маргарита Егоровна Медикова шочын. Тудо Шернур район Шӱргыял гыч. Шкетан театрыште 1985-ше ий гыч пашам ышта. Тачысе кече марте тӱрлӧ оҥай рольым чоҥен: Розовын «Сӱан кечын» спектакльыште Нюрам, Рыбаковын «Оза ватыште» Товашовам, Абукаевын «Ош кече йымалне» спектакльыште Ямбикам. Кызытат ончаш толшо калыкым шке мастарлыкше дене куандарен шога. Маргарита Егоровна – Йыван Кырля лӱмеш кугыжаныш премийын лауреатше, Марий Элын калык артисткыже.

Таче шке шочмо кечыжым шанче-этнограф да мер пашаеҥ Никандр Семёнович Попов палемда. Марий калыкнан йӱлажым, историйжым да тӱвыражым шымлымаште кугу чапым сулен. Ятыр ий Марий шанче да шымлыше институтын историй да этнографий пӧлка-влакым вуйлатен шоген. 5 ий «Марий ушем» регионгокласе мер ушемын вуйлатышыже лийын. 50 наре шанче пашан авторжо, историй шанче кандидат.

...

«Двор без наркотиков!». Именно такое второе название носит ежегодный турнир по мини-футболу «Турнир дворовых команд Спорт-Экспресс», который стартовал в Йошкар-Оле. Юные спортсмены в течение месяца в трех возрастных группах будут бороться за право поехать на финальные всероссийские соревнования.

Идея организации турнира для самодеятельных, т.е. дворовых, футбольных команд родилась в 1999 году, а еще через год была воплощена в жизнь. Постепенно, от единой лиги практически без ограничений в возрасте турнир разросся до шести лиг, включая ветеранскую и женскую. Расширилась и география: если в первых турнирах участвовали только команд из Москвы и Подмосковья, то позже аналогичные соревнования появились в других городах, а с 2004 года и в Йошкар-Оле.

...

Республикыште кажне еҥын илышыже лӱдыкшыдымӧ лийшаш. Тидын нерген азап-эҥгек деч аралалтме да пожар лӱдыкшыдымылыкым эскерыме шотышто виктер комиссийыште каҥашеныт. 25 март марте республикын кажне илымыште здравоохранений, тунеммаш да илыш-кыл учредженийлаште тулазап лӱкышыдымыдык норма дене келшыше, а гидротехник сооружений-влак шошым вӱд талышныме жаплан ямде лийшаш улыт.

Ий тӱҥалтыш гыч Марий Элыште пашадрлан тӱрымӧ парым ныл пачаш шукемын, палдара Маристат. Эн кугу парым обрабатватлыше промышленность, ял-озанлык, чоҥымо сферыште.
Парым 31 миллион теҥгешке шуын, икымше тылзе деч 22 миллионлан шукырак. Тӱҥ шот дене пашадарым 3 тӱжем 700 наре еҥ жапыштыже налын огытыл.

...

Лӱмгече календарь

65 ияш лӱмгечыжым Советский район Роҥго селаште шочын-кушшо генерал-майор Борис Александрович Яровиков палемда. Совет Ушем жапыште 25 ий КГБ-ыште пашам ыштен. Вара паша корныжо Россий Федераций налог полицийын республикысе федерал кучемышке конден: тыште тудо вуйлатыше сомылым шуктен шоген. Суапле пашажлан куныжаныш чап танык дене палемдалтын.

1933-шо ийыште Курыкмарий кундемыште туныктыш пашаеҥ Лариса Павловна Казанцева шочын. 1956-шо ий гыч тудо Виловатово кыдалаш школышто физик предметым туныктышылан пашам ышташ тӱҥалын, а 11 ий гыч вуйлатышын алмаштышыже лийын. Россий Федерацийын сулло туныктышыжо.

...

Шорык.
Иктаж-могай нелылык верч умбакыже каяш кумылда йомеш. Шорык шÿдыр йымалне шочшо пöръеҥ-влаклан ÿдырамаш-влак дене кутырымо годым шымарак лияш кÿлеш.

Презе.
Каныш дечат, паша дечат вучымо чон ласкалыкым налын огыда шукто. Кöргыштыда улшо чон шижмашым луктын каласаш куштылгыжак ок лий.

Йыгыр.
Ты вÿргечылан чытышым погыза. Мöнгыштыда ала-могай экшык лектеш.

...