24 октябрьыште Йошкар-Олаште 21 курымышто икмыше гана 80-90-ше ийлаште чапланыше ансамбль-влак ик сценыште вашлийыныт. «Лӱҥгалтыш», «Шочмо вер», «Шуматкече», «Энсул», «Аяр», «Союз» шоктышо да мурышо ансамбль-влак калыкын йӧратыме мурыштым йоҥгалтареныт.

Вашке тиде концертым DVD-дискыште ужын кертыда.

Шекланыза увертарымаш-влакым...

Рушарнян, икымше ноябрьыште У Торъял район Саваран отышто Тӱня кумылтыш лиеш. Мер калык вич туломо воктене чумырга. Тышко тыгай корно дене мийыман: У Торъял корнысавыш деч вара, 16 меҥгым эртымеке, шола велыш, Токтар-сола корныш савырныман. Ты корно дене Шемер Мучаш ял марте кудалман. Ты ял шеҥгеч Саваран отышко миен лектыда.

Чон куаным «Марий Эл Радио» пӧлеклен. Эртыше шуматкечын, 24 октябрьыште Йошкар-Олаште 21 курымышто икмыше гана 80-90-ше ийлаште чапланыше ансамбль-влак ик сценыште вашлийыныт. «Лӱҥгалтыш», «Шочмо вер», «Шуматкече», «Энсул», «Аяр», «Союз» шоктышо да мурышо ансамбль-влак калыкын йӧратыме мурыштым йоҥгалтареныт. Чынжымак, нине ансамбль-влак йӧратыме улыт, вет Йошкар-Олан ик эн кугу тӱвыра полатыштыже концерт кечын шинчаш вер лийын огыл. Ты ансамбль-влакым иквереш чумыраш да калыклан ончыкташ шонымаш дене Марий Эл Радион вӱдышыжӧ Сергей Карпов лектын, тудак ты проектым илышыш шыҥдарен. Ончыкылык шонымаш дене ты концертын видеоверсийжым ыштен лукамаш, садланак кӧ концертыш толын шуктен огыл, але кӧлан вер ситен огыл гын, вучыза ты концертын видоверсийжым.

Марий Элын рӱдӧ олаштыже еш мыскаран фестивальже лийын. 1000 наре ен КВН дене модшо 8 командым ончаш толын. Мероприятийын девизше- «Мыскара мемнан вӱрыштак». Мыскараче-влак мыскара гоч шке кумылын вӱрым пуымо, донор-влакым шукемдыме темым тарватеныт. Фестивальыште самырык-влакын тӱрлӧ командышт вийыштым тергеныт. Ончаш толшо-влак мыскара дене каненыт веле огыл, тыгак кузе донор лияш пален налыныт. Йошкар-Олаште «Доноры- детям» организаий толшо-влаклан донор лийме шотышто брошюрым пуэденыт. Донор лияш неле огыл. Тазалык ден чарак уке гын, паспортым налын, республикысе вӱрпуымо станцийышке кайыман.

...

Тиде рвезым лиеш ужаш:
- 13 ноябрьыште - Морко РДК;
- 14 ноябрьыште - Йошкар-Ола, Келшымаш пӧрт, Гагарин пр., 8.
Сергей Байназов да тудын "Канде кава" коллектившын концертыштыже.

...

14 июля 2009 году нашему земляку, руководителю антифашистского подполья в татаро-башкирском легионе "Идел-Урал" Гайнану Курмашу исполнилось 90 лет. Именно ему был посвящён вечер, который состоялся 22 октября в здании Республиканского центра татарской культуры.

Мало кто знает в России, но и в Республике Марий Эл, о жизни и подвиге героя. Масштаб личности Гайнана Курмаша, его подвиг незаслуженно уменьшен и забыт, ещё ждёт своей объективной оценки.

Гайнан Курмаш, несмотря на свою молодость, на момент казни ему было всего 25 лет, возглавил антифашистское подпольное движение татар и башкир, попавших в плен к фашистам. Об эффективности действий подпольщиков говорит тот факт, что попытки немецкого руководства использовать воинские формирования татаро-башкирского легиона Идель-Урал против белорусских партизан не принесло желаемых результатов. Батальоны, посланные против Советской Армии и партизан перешли на их сторону. На Западном фронте батальоны легиона "Идель-Урал" тоже полностью перешли на сторону французского движения Сопротивления. Перешедшие легионеры заслужили славу умелых, бесстрашных, инициативных бойцов в борьбе против фашистов. В этом была большая заслуга антифашистского подполья, возглавляемого Гайнаном Курмашем.

Гайнан Курмаш и его соратники, в числе которых был и известный поэт - воин татарского народа Муса Джалиль, ставший известным благодаря сборнику своих стихов "Моабитская тетрадь" в тяжелейших условиях плена, сумели организовать эффективную систему противодействия планам фашистов использования сотни тысяч татар, в интересах Германии. Фашисты выявили участников подполья и 25 августа 1944 года в берлинской тюрьме Плетцензее татарские подпольщики были казнены на гильотине.

Подвиг героев-подпольщиков и их руководителя, нашего земляка Гайнана Курмаша - высокий пример верности воинской присяге, чести, человеческого достоинства, готовность пожертвовать жизнью в борьбе с врагами Отечества.

Татарская общественность приняла обращение к президенту Республики Марий Эл, мэру г.Йошкар-Ола, министру культуры, печати и по делам национальностей Республики Марий Эл с просьбой присвоить ГУК РМЭ "Республиканский центр татарской культуры" имя Гайнана Курмаша, а также, прилегающий к зданию татарского центра сквер назвать именем вышеуказанного героя-антифашиста. В ознаменовании 65-летия Великой Победы в Великой Отечественной войне поставить памятник с барельефом Гайнана Курмаша в этом сквере и выйти с ходатайством к руководству Российской Федерации - присвоить Гайнану Курмашу звание Герой России (посмертно).

Рамай Юлдаш

«Сылнымут шыже» самырык мутмастар-влакым чумыра. 23 октябрьыште Йошкар-Олаште руш да марий йылме дене почеламутым, прозым, драмым возымаште шкеныштым тергыше-влак республикысе семинарыш чумыргат. 60 наре ончыкылык поэт, писатель, драматург чапланыше мутмастар деч тунемаш тӱҥалыт. Нунылан каҥашым Писатель ушемын енже-влак Елена Хисамутдинова, Марина Копылова, Юрий Галютин, Анатолий Тимиркаев, Светлана Григорьева, Юрий Соловьев, Зоя Дудина пуат. Самырык мутмастар-влакын эн сай пашаштым 2010 ийыште лукташ палемдыме «Дружба» да «»Эрвий» альманахыште, «Марий Эл» газет, «Ончыко» журналыште савыктат.

Санкт-Петербург гыч тоштер паша дене шанче институт Марий Элыште тоштер пашеҥ-влаклан семинарым эртарен. Тудыжо Тимофей Евсеев лӱмеш тоштерыште лийын. Семинарын темыже: «Музей фонд-влакым кугыжаныш дене аралымаш». Тӱҥ шотышто тӱвыра пӧлка вуйлатыше, тоштер пашеҥ-влакым музей экспонат да колекций-влакым аралыме шотышто документ дене пашам ышташ туныктеныт. Марий Элыш тунемаш мемнан республикысе тоштерла гыч, Чуваший, Киров область гыч специалист-влак толыныт. Семинарыш толшо-влаклан тоштер паша нерген документым да электрон книгам пуэныт, увертарен Тимофей Евсеев лӱмеш кугыжаныш тоштерын методист пӧлкан вуйлатышыже Зинаида Иванова.

...

ОАО "ВымпелКом" (бренд "Билайн") объявило о запуске сети третьего поколения в республике Марий Эл. Техническим партнером "Билайн" по строительству сети 3G в республике стала компания Ericsson. На данный момент 3G покрытие обеспечено в центре Йошкар-Олы, где сосредоточены здания администраций города и республики, университетские корпуса, гостиницы.

До конца 2009 года связью третьего поколения будут обеспечены другие районы столицы, а в 2010 году - другие районы республики, говорится в сообщении "ВымпелКома".

Республика Марий Эл стала 60-ым субъектом федерации РФ, где "ВымпелКом" развернул сети третьего поколения.

«Марий вургем пайрем унала ӱжеш». Тений Марий Элыште калык вургем фестиваль финн-угор да моло кундемла гыч толшо-влакым угыч вашлиеш. Тӱрлӧ регионла гыч калык вургемым ыштыше-влак шке тӱвыра ойыртемышт дене палдараш тӱҥалыт. Вургем-влак ожнысо жапысе да кызытсе илышлан келыштарыме улыт. Тений тыгай пайрем Йошкар-Олаште 29 гыч 31 октябрь марте эрта. Тудым республикысе калык усталык рӱдер виктарен шога. Фестивальыш ушнаш йодмашым регион-влак ончылгоч колтеныт. Фестиваль кышкарыште калык вургемым ончыктат, тыгак калык вургемым чиктыме курчак-влакын ончерже лиеш.

Йошкар-Олаште студент театр-влакын фестиваль-лабораторийышт пашам ышташ тӱҥалеш. Пермь, Киров область, Курган, Елабуга, Чуваший, Казахстан республикысе Кокшетау ола гыч гыч ончыкылык артист-влак шке усталыкышт дене палдарат. Актёр лияш ямдылалтше студент-влак кондымо спектальыштым ончыктат, профессионал-влак нунын пашаштым аклат, устылыкым шуарымаште ойым пуат. Студент театр-влакын фестивальже Марий Элыште 18 октябрь марте эрта.

...

Санкт-Петербургышто конфлигтолог-влакын тӱнямбал конгерссышт эртен. Ты кугу форумын пашашкыже Марий Эл гыч Марий кугыжаныш университетын доцентше, политик шанче кандидат Евгений Суслов ушнен. Евгений Валерианович ынде икмыняр ий Марий кугыжаныш университетыште журналистика кафедрыште туныкта. Конфликтолог-влакын тӱнямбал конгрессыште шанче докладым лудыныт, дискуссийыш ушненыт, мастарлык-класслаште вашлийыныт.

Марий Эл республикысе самырык-влакын шке полатышт лиеш. Йошкар-Олаште Калинин лӱмеш тӱвыра пӧрт Самырык-влакын республикысе полатышкышт савырна. У полат у ий гыч пашам ышташ тӱҥалшаш, кызыт тушто ачалат да олмыктат. Ты тӧнеж Йошкар-Олан 9-ше микрорайоныштыжо верлана, молан манаш гын, лач ты микрорайонышто шуко тунемме тӧнеж-влак улыт. Шонымаш почеш, самырык-влакын полатышкышт самырык мер ушем-влак куснат. Калинин лӱмеш тӱвыра полатывште кызыт пашам ыштыше кружок, секций-влак ончыкыжымат ыштыме сомылыштым шуяш тӱҥалыт.

...