8 апрельлан шӱдыр–влак мом сӧрат?

Шорык шӱдыр йымалне шочшо-влак тиде кечын иктаж-куш каен кертыт. Тыгак, паша йолташда тыланда полыш кидым шуялтат. Садлан, кеч-могай шонымашдам илышыш шыҥдарыме деч ончыч шарналтыза тудым, кӧ тыланда полшен. Тендан пелашда уке гын, тидын нергенат шоналтыза.

Презе. Тиде кечын кугу пашам ида ыште. Но тендам куан увер вуча: шукертсек тӱҥалме пашада лектышым конда. Шукырак жапым йоча-влаклан ойырыза. Да эше – тӱрлӧ торжа шомакым вуйышкыда ида нал.

Йыгыр. Йӧратымаште кугу пиал вуча. Тыгак келшыше йолташда дене вашлийын кертыда але иктаж пайремыш каеда. Шуко ида коч, пагарда корштен кертеш. А усталык пашаштыда ала-могай у шонымаш шочеш.

Рак. Усталык пашам ышташ кече тӱрыс келша. Иктаж-могай нелылык вашлиялтеш гын, ида ойгыро, тиде кужу жаплан огыл. Кечывал деч вара койышда вашталтеш.

Лев. Кеч-мом ышташ пижыда гынат, сеҥымашке шуыда. Каяшыже жапда уке гынат, йолташда але родо-тукымда дек кеч йыҥгырташ ида мондо.

Ӱдыр. Тиде кечын илышыштыда иктаж-мом вашталташ манын, шонымаш шочеш. Шуко вийым пыштыше паша деч лектышым вучыза...

Эх, кече шыратен онча. Уремыш лектын, мардеж ваштареш кудалаш пешак сылне жап. Сай салам дене вашка тендан деке Марий Эл Радион эфирыште «Пӧръеҥ модыш» рубрика. Мый Мурызо Эчан кудалыштме нерген арам огыл ойлышым. Молан манаш гын, таче тиде рубрикыште оласе ма, ялласе корнылаште кудалышташ йӧршӧ арвер, транспорт нерген палдарена. Пытартыш жапыште Йошкар-Олаштына тиде транспортым пешак чӱчкыдын ужаш лиеш. Машина коклаште огыт кой гынат, тараканла чыла вере улыт. Мо шонеда? Мутат уке, тиде - скутер.
Але ме эше нуным мотороллер, мопед манына. «Пӧръеҥ модыш» рубрикын унаже - скутер.

Скутер – тиде велосипедат, мотоцикылат огыл. Гибрид манына гын чынрак лийына очыни. Молан? Вет мотоцикыллан документ кӱлеш, велосипедлан огеш кӱл. Скутерын озазе кудалыштме годым мотоцикыл гаяк писын кудалеш, а милиционер шогалтагын документым огеш йод, документ тудлан огеш кӱл. Садланак, Йошкар-Олан корнылаштыже шуко самырык-влакым ужаш лиеш. Правилым палат ма уке, садак кугу корныш лектыт. Тидланак кӧра, очыни, пытартыш жапыште корно эҥгек (аварий) шукырак лиеда.

Скутер дене пайдаланыме годым, корно правилым садак палыман.
Мопед, мотороллер, скутер – техника гынат, машина дене таҥастараш огеш лий. Характеристика шотышто. Скутерым налаш шонеда гын, эн тӱҥ мом палыман.
Икымше. Молан тыланда скутер?
Кокымшо. Кушто те кудалышташ тӱҥалыда. Оласе але ялысе корнылаште.
...

Паша кадрым кугыжаныш программе почеш ямдылаш тӱҥалыт. Шушаш ий гыч 2009-2012 ийлан тунемме специальностьым ойырен налме дене келшен, кугыжаныш программым илышыш пуртат. 2005 ий марте техникум, училище, колледж да профлицей-влак окса полышым пуымо шот дене федерал бюджетыште лийыныт. А кызыт республик бюджетыш кусарыме. Тидын дене келшен, экономикым вияҥдыме шотышто министерстве шымлымашым эртарен. Кундемыштына моткоч шуко ӱп тӧрлышӧ, ургызо, администратор-влак улыт. А пашаеҥ-влак ялозанлыкыште, станок дене пашам ыштымаште, сварке пашам шуктышо-влак шагал улыт. Тидын дене келшен, шушаш ий гыч тӱҥалтыш да кыдалыш шинчымашан специалист-влакым кугыжаныш йодмо почеш ямдылаш тӱҥалыт.

Чодырам, кожлам аралыше-влакын паша тургымышт тӱҥалын. Лум шулымо дене чодыраште тул азап лийме лӱдыкшӧ лектеш. Кодшо ийын 2 апрельыште Куяр лесничестве кумдыкышто тул ылыжмым палемдыме. А 3 апрель гыч министерстве пожар тӱҥалме жапым палемден. Статистике почеш, 90 % тул ылыжмаш айдемын титакшылан кӧра, а 10 % - пӱртӱс вийлан кӧра тул азап лийын. Чодырам аралыме шотышто министерстве пресс-службын палемдымыж почеш, тыгак шошо пагатыште иман пушеҥге-влакым шындаш тӱҥалыт. Кышкар почеш, 43% пӱнчым, 31 % кожым да 17 % куэм, тыгак тумым, нулгым да листан пӱнчым (лиственницым) шындаш палемдыме. Килемар, Оршанке, Параньга да Кокшайск лесничествыште питомникыште иман пушеҥге-влакым шындыме пашам тӱҥалаш палемдыме.
...

VIII Марий Калык Погынышко Йошкар-Ола деч сайлалтше делегат-влак лӱмер

Сайлымаш конференций эртен: Йошкар-Ола Администрацийын пӧртшӧ, 26 март 2008 ий

№ Кандидатын лӱмжӧ Мыняр йӱкым пуымо
1. Шкалина Галина Евгеньевна 230
2. Попов Никандр Семенович 214
3. Иркабаев Олег Геннадьевич 211
4. Русанов Юрий Петрович 198
5. Яковлева Лариса Николаевна 196
6. Ширяева Галина Степановна 193
7. Актанаев Владимир Иванович 191
8. Кульшетов Валерий Дмитриевич 189
9. Дудина Зоя Михайловна 189
10. Клёнов Алексей Максимович 189
...