Кагазвиктыш сомылым марла шуктышо-влаклан полшык
Иван Григорьевич Иванов родился в деревне Чодраял Куженерского района 15 мая 1935 года.
Окончил Новоторъяльское педучилище (1953), МГПИ (1960), аспирантуру Тартуского университета (1964). Работал школьным учителем, научным сотрудником и зав. cектором МарНИИ.
С 1975 года трудится в МарГУ. Автор свыше 300 научных трудов по истории языка, диалектологии, лексикологии и другим вопросам марийского языка. Активно содействует созданию общенационального литературного языка.
Доктор филологических наук (1975), профессор (1981), один из инициаторов возрождения движения «Марий ушем». Иван Григорьевич заслуженный деятель науки МАССР, заслуженный работник высшей школы РФ. За высокие успехи он награждён орденом Эстонской Республики «Крест Маарьямаа».
Иван Григорьевич Иванов Кужеҥер район Чодраялеш 1935 ий 15 агаште шочын.
У Торъял педучилищым (1953), МГПИ-м (1960), Тарту университетысе аспирантурым (1964) тунем пытарен. Школысо туныктышылан, МарНИИ-н шымлызыжлан, сектор вуйлатышылан тыршен.
1975 ий гыч МарГу-што пашам ышта. Шочмо йылмын вияҥмыже, диалектше, мут поянлыкше нерген 300 утла шымлымаш пашам возен. Ик литератур йылмым ыштымаште чолгалыкым ончыкта.
Филологий шанче доктор (1975), профессор (1981), «Марий ушем» мер толкыным угыч шочыктышо кокла гыч иктыже. Иван Григорьевич МАССР шанчын да Российысе кӱшыл школын сулло пашаеҥже. Тудын чапле пашаже Эстон Республикын «Маарьямаа Ырес» орденже дене палемдалтын.
...
Автор:
user | Дата: 18 мая 2008 | Просмотров: 5699 Коментарии: 1 |
ПодробнееТы книгам марла возышылан полшык семын шонен ямдылыме. Марла официальный кагаз-влакым возкалыме годым мемнан нимогай икгайлык уке: кӧ кузе мошта, туге возкала. Поснак тиде тӱрлӧ тӧнеж, организаций, ыштыквер-влакын сакымлӱмыштым ончыктымо годым шижалтеш. Кагазвиктыш сомылым марла шуктымо годым ме йот мутым утыждене кучылтына. Тыге шкенан йылмынам шке нелемдена, шӱкаҥдена, кучылташ йӧндымышке савырена. А тӱткынрак ончалаш гын, тыгай деч утлашат лиеш. Тидлан изишак шоналтен, марий йылме ӱмбак вес шинча дене ончалын возымо сомылым марла шукташ тӱҥалман.
Тыгай кугу да моткоч кӱлешан сомылым мыняр-гынат тӧрлаш шонен, тиде полшык книгам ямдылыме. Тиде тӱҥалтыш ошкыл веле, кӧлан-гынат тудым ыштыман дыр. Книгам марла возкалыше еҥ-влаклан, тунемше ден туныктышо, вуйлатыше пашаеҥмытлан ямдылыме.
...
Автор:
user | Дата: 18 мая 2008 | Просмотров: 3782 Коментарии: 1 |
ПодробнееМарийский язык имеет более чем двухсотлетний путь письменного развития. За этот период он заметно изменился во всех отношениях: значительно пополнилась лексика, появились новые стили, обогатился и разнообразился синтаксис. Особенно зримые очертания получили эти изменения в послереволюционное время, после объявления его в 1923 году государственным языком, средством официального общения в пределах автономной области.
Известно, что любой язык может достигнуть высокого уровня развития лишь в том случае, если он широко используется во всех сферах жизни и деятельности его носителей. В этом смысле существенную роль для языка, для его стилистико-функционального развития, закрепления в качестве официального средства общения нации играет использование его в делопроизводстве, в деловой переписке, в официальном употреблении в государственных учреждениях. Эта сторона функционирования марийского языка в силу особых условий исторического развития марийского общества не смогла занять подобающего ему места.
...
Автор:
user | Дата: 18 мая 2008 | Просмотров: 3474 Коментарии: 2 |
ПодробнееКеч-могай йылмат чумыр калыкын кылкучемже семын тунам веле йолӱмбак пеҥгыдын шогалын кертеш, кунам тудо илышын чыла йыжыҥлашкыже шыҥен шукта, кунам тудым кажне кечын, чыла вереат кучылтын шогат. Посна жапыште иктаж-могай йыжыҥ ончыко лектын кертеш, тӱҥ верым налаш тӱҥалеш. Тачысе саманыште, кунам кагаз ора, тӱрлӧ документ-влак деч посна айдеме илышым шоналташыжат ок лий, ик ончыл верым кагазвиктыш, мер илышым виктарыме сомылым шке йылме дене шуктымаш — тӱрлӧ кагаз, документ-влакым марла возымаш, тӧнеж ден ыштыкверлаште марла кутырымаш — налеш. Мемнан, марий-влакын, тиде сомыл моткоч шеҥгелан кодын, уке дене иктак манаш лиеш.
Марий илышыште лийын тугай пагытат, кунам кагазвиктышым марла вораҥдараш, тӱрлӧ погын ден погынымашлаште, тӧнежлаште шочмо йылмым кумдан кучылташ тыршымаш чот шарлен улмаш. Тиде кодшо курымын 20-30-шо ийлаштыже, марий йылмын тӱвырген вияҥме тошкалтышыштыже, лийын. Но 1937—1938 ийласе пуламыр деч вара чылажат лунчырген, лывыжген, шочмо йылмым кугыжаныш сомыл шукташ йӧрдымылан шотлаш тӱҥалме. Илен-толын, ме шкежат тидын дене сӧрасенна, тыгак лийман дыр, манын шонаш тунемынна. Тыгай шонымаш дене тӱрыс марий тукымйыжыҥ илен, шке шочмо йылмыж деч йӱкшен кушкын. Тыге марий коклашке национальный нигилизм манме шарлен.
...
Автор:
user | Дата: 18 мая 2008 | Просмотров: 2674 Коментарии: 7 |
Подробнее
