Йошкар-Оласе тулык йоча-влакым илымвер деч посна коденыт. Марий Элысе прокуратур интернат тӧнежлаште йоча правам аралыме шотышто тӧртыкшотым шуктен толмым терген. Да тыге шуко правил пудыртымаш-влакым палемден. Тӧртык дене келшен, тулык йочалан илымверым пенгыдемдыме огыл гын, тидым муниципал кучем шотыш налшаш. Но оласе бюджетыште тиде пашам йӧршын шотыш налын огытыл. Прокуратур пашаен-влак правил пудыртымаш-влакым тӧртык дене келшен, шуктен толаш палемденыт да титакан-влакым муткучаш шогалтеныт. Палемдена, тачысе кечылан 71 йоча черет деч посна илымверым вуча. Нунын кокла гыч 68-же 23 ияш улыт.

Теле пагытлан кундемысе котельный-влакын визымше ужашыже ямде улеш. Тачысе кечылан кугу тӱткыт мландешӱйым ямдылымылан да шокшым пуышо сетьым вашталтымылан ойыралтеш. Тиде пашам август тылзе кыдаллан шукташ палемдыме. Телылан мландешӱйым ямдылыме шотышто Леонид Маркелов 1 ноябрь марте 75% шапашым ямдылен шукташ палемден, а районлаште 100%-лан. Тачысе кечылан ик кумымшо ужаш котельный ямде улыт. Палемдена, тенийсе мландешӱй шапаш 86 тӱжем 700 тонн лийшаш. Специалист-влакын палемдымышт почеш, тиде шапаш теле жапым илен лекташлан ситышаш. Тидын нерген Виктер сайт палдара.
...

ГИБДД пашаеҥ-влак тергымашым эртарат. 3 август марте кундемна мучко «Парковка» операций эрта. Тиде годым специалист-влак автомашинам шогалтыме шотышто правил палымым тергаш тӱҥалыт. Тыгай пашам эртарымаш Йошкар-Ола уремлаште машина шукемме дене кылдалтын. Да тыгак уремлаште машинам йоҥылыш шогалтен кодымылан кӧра пробко-влак лийыт. Каласаш кӱлеш, идалык мучко налме машина чот, кокла шот дене ончымаште, 8 тӱжемыш шуын.

Россий мучко эм препарат-влакым ужалымаш 21% кугемын. Но тиде цифре тургыжланаш амалым огеш пу. Тыге палемдат аналитик-влак. А марий кундемысе аптекылаште эмлан йодмаш чот вашталтын огыл. Но туге гынат вашталтыш уло. Тидыже федерал программе гыч льгот дене пайдаланыше-влакын лекмышт дене кылдалтын. Тыгак кеҥеж жапыште йот эллашке канаш кайыше-влак шукем толыт. А нуныжо кӱлеш эм препаратым тыштак налын каят. Специалист-влакын шымлымышт почеш, Йошкар-Олаште эн шуко эмым грипп да ОРВИ деч налыт. Тыгак сахар диабет, шӱм да вӱргорнылан пайдам кондышо (сердечно-сосудистый) препарат-влакым утларак йодыт.
...

Марий кундемыште телевещанийым цифровойышко вашталтат. Эртыше кечылаште паша вашлиймаш дене «Российысе теле- да радиовещаний сетьын» вуйлатышыже Геннадий Скляр Йошкар-Олашке толын. Да у йӧн деке куснымо йодышым каҥашен. Каласаш кӱлеш, цифровой йӧн дене телевещанийым эратымашке эркын куснаш тӱҥалына. Тиде икмыняр ийым налеш. Цифровой форматым пуртымо дене кажне ялыште 20 наре каналым ончашлан йӧн лийшаш. Нунын коклаште 7-8 кугыжаныш канал лиеш. А моло канал-влак развлекательный лийыт. У йӧн дене пайдаланымаш ончычсо канал-влакым огеш йомдаре. Ты годым кундемна мучо эфир, кабель да спутник вещаний-влакат лийыт. Тидын нерген Геннадий Скляр палемден.

Марий Элышке киномобиль толшаш. Коштшо кинотеатр Волжск олашке 3 августышто толшаш. Да ончаш толшо калыклан Никита Михалковын «12» киножым ончыктат. Каласаш кӱлеш, киномобиль – Россий кӱкшытысӧ шуко функцийым шуктышо тӱвыра рӱдер. Лач тыгай кинотеатр полшымо дене кӱкшӧ качестван кином тыглай яллаштат ончаш лиеш. Кызыт киномобильым налме нерген каҥашымаш кая. Да палемдена, киномобильын акше 2 миллион теҥе улеш.
...

30 самырык ешлан сертифакытым кучыктеныт. Ынде таныккагызын (свидетельствын) озаже-влак пачерым налашлан але чоҥашлан полыш оксам субсидий йӧн дене налын кертыт. «Илымвер» илышкыл йодыш дене кылдалтше прграммылан федерал да республикысе бюджет гыч 16 миллион теҥем ойырымо. Ушештарена, кундемышытна самырык ешлан пачерым пуымо программе 3 ий шукталтеш. Тыге кодшо ийын 15 еш пачеран лийын. А 18 еш оласе бюджет гыч кредит тӱлашлан компенсаций пуалтеш.

19 июльышто Кугу Ошла эҥерыште моткоч шуко кол пытен. Амалым рашемдыме дене кылдалтын Роспотребнадзор Виктем тергымашым эртарен. Эпидемиолг-влак палемдат, эҥерыште вӱд гигиене йодмаш дене келшен огеш тол. Вӱд ӱмбалне ийын коштшо примесьым верештыныт. Да тудо кумдыкышто уда ӱпш шоген. Тыгак вӱдышто окислений каен шогымым палемденыт. Нормо почеш 2 балл лийшаш гын, туштыжо 5 баллым ончыктен. Тиде кундемыште шокшо игече шогымо дене кылдалтын. Да специалист-влак кол-влакын пытымаште вес амалым муын огытыл.
...

Кундемыштына чоҥымо паша 22,3% кугемын. Маристатын палемдымыж почеш, пел ий жапыште 1265 пачерым чоҥымо, тышечын 60% посна чоҥышо-влакын пашашт улеш. Каласаш кулеш, кредит йӧным кучылтын январь гыч июнь марте 82 тӱжем утла кумдыкым чоҥеныт. А теве пачерын акше 1 квадрат метрлан 20116 теҥеш шуын. Пачерлан ак кечын манме гаяк кӱзен толеш. Идалык тӱҥалтыш гыч 4,2% кугемын гын, вторичный пазарыште 2% наре лийын.

Йоча лагерьын 2 сменыштыже 6259 икшыве канен. Тиде жапыште йоча-влак дене 124 тӧнеж пашам ыштен. Каласаш кӱлеш, 2-шо сменын пашам ыштыме жапыштыже туткар лиймым палемдыме огыл. Но туге гынат, правил пудыртымаш-влак лийыныт. Роспотребнадзор Виктем кишечный палочкылан 455 тергымашым налын да тышечын 5-ше шӱкшӱ результатан лийыныт. Да тыге 2 сменыште пашам ыштыме годым 23 административ правил пудыртымаш дене пашам почыныт.
...

Йӧндартыш пашеҥ-влаклан миллионат пеле теҥгем ямдыленыт. Экономик министерство президент деч грантлан конкурсым увертарен. Да тыште жюри индустрий сферыште у йӧным кучылтмым тергаш тӱҥалеш. Каласаш кӱлеш, аклымашке пуымо паша тыгак окса аныклыме дене ойыртемалтшаш. Иктешлымашым 6 номинаций да 16 суаптар (награда) дене палемдаш тӱҥалыт. Нунын коклаште иктыже «Самырык инженер» номинаций улеш. Дак тиде номинацийыште сеҥышылан 25 тӱжем теҥгем пуат. А эн кугу окса премий 50 тӱжем теҥге лиеш. Грантлан таҥасымашке ушнаш шонышо-влаклан палдарена, йодмашым да кӱлеш документым 1 сентябрь марте пуэн шуктыман. А иктешлымаш ноябрь тылзе мучаште лиеш.

Абитуриент-влак студен радамыш ушнаш ямдылалтыт. 15 июльышто кӱшыл тунемме тӧнежлашке тунемаш пурашлан йодмашым возымо жап мучашлалтын. 16 гыч 31 июль марте тунемме предмет-влак дене ЕГЭ-влак эртат. Тений уэмдыме Марий кугыжаныш университетышке очно тунемаш 7548-ше да заочно 1830 еҥ йодмашым пуэн. А еҥ чот дене ончымаште 4748-ыш шуын. Палемдыме цифре ойыртем-влак коклаште кугу ойыртемым теве мо дене умылтараш лиеш. МарГУ-н тунемаш налме шотышто правилже дене келшен абитуриент иканаште 3 специальностьыш документым пуэн кертеш. Палемдыман, тений бюджет кӱшеш 1082 еҥ очно да 522 еҥым заочно тунемаш налыт. Молгунамсе семынак кугу конкурс финанс да кредит специальностьыште лийын. Абитуриент-влакын студент радамыш ушнымо нерген ректорын приказше 5 августышто лектеш.
...