Светлана Эсаулова У Торъял район, Чӱксола ялыш 1954 ий 15 октябрьыште шочын. У Торъял районысо кыдалаш школым тунем пытарымеке, туштак музык туныктышылан пашам ышташ тӱҥалын. Маргосуниверситетыште тунемын, но тунем пытарен огыл, пелашыже дене пырля Байконурышко кая. 1992 ийыште Москвасе М. Горький лӱмеш Литератур институтым тунем пытара. Радиошто, «Марий коммуна», «Кугарня» газетлаште, «Кече» журналыште журналистлан пашам ыштен.
«Шочмо мланде» икымше почеламутшым Светлана Эсаулова тӱжем индеш шӱдӧ шымле кокымшо ийыште, «Марий комуна» газетеш савыктен луктын. Тӱжем индеш шӱдӧ кандаш лу кокымшо ийыште тудын ятыр почеламутшо «Кинде-шинчал» сборникыш пурен. Тӱжем индеш шӱдӧ индеш лу икымше ий гыч СССР писатель ушемыште лийын. Лудшо-влак тудын «Кидшер» (1991) сборникшым куанен вашлийыныт. Каласен кодыман, Светлана Николаевнан ятыр почеламутшылан семым келыштарыме, муро-влак шочыныт. Марий книга савыктыш Светлана Эсаулован почеламут аршашыжым у книга дене савыктен луктын. Тудо «Шинчашкет ом ончо сулыканла» маналтеш.
Светлана Эсауловам порын шарнен…
Новая книга Геннадия Ояра — "Всполохи сердца"
Вышла новая книга поэта Геннадия Ояр «Всполохи сердца». Её презентация состоится 10 апреля в 16.00 в Национальной библиотеке им.С.Г.Чавайна.
Поэт Геннадий Ояр (Геннадий Сабанцев) широко известен марийскому читателю. На родном языке он выпустил четыре сборника стихов, а в 2003 году увидела свет его поэтическая книжка на русском языке "Светом единым" в переводе Геннадия Смирнова.
В книгу "Всполохи сердца" большей частью включены стихи в его переводах, но читатель может ознакомиться также с некоторыми переводами Германа Пирогова, Марии Василевской. По мнению поэта, в стихотворениях, переведенных на русский язык, максимально переданы дух и настроение, присущие оригиналу.
Книга издана при финансовой поддержке Министерства культуры, печати и по делам национальностей Республики Марий Эл в рамках целевой программе государственной поддержки и развития средств массовой информации и книгоиздания в Республике Марий Эл на 2014-2020 годы
Поэт, туныктышо, фронтовик Василий Яковлевич Рожкинынлан пӧлеклалтше лудмаш пайрем...
Пургыж тылзын коло кудымшо кечынже чапланыше марий поэт да РСФСР-ын сулло туныктышыжо Василий Яковлевич Рожкинын шочмыжлан шӱдӧ ий теме. Василий Яковлевич Рожкин Советский район Кӱшыл Кадам ялыште шочын-кушкын. Шӱмжӧ1983-шо ий 9 май – Сеҥымаш кечын – кырымым чарнен. Лачшымак пургыж тылзын коло визымше кечынже Советский район Кадам тӱҥ школышто Василий Яковлевич Рожкинлан пӧлеклалтше лудмаш да шарнымаш кас эртаралтын.
Василий Регеж-Горохов «Регеж Карман» (эпос)
Регеж-Горохов В.М. РЕГЕЖ КАРМАН: эпос (pdf)
Регеж-Горохов В.М. «Савыктыме деч вара возымо глава» (pdf)
«Регеж Карман» эпос гыч икмыняр ужаш:
Юмынсурт марийлан кӱлеш мо?
Ӱчашымаш талышна
Юмын сурт могай лийшаш?
Юмынсурт марийлан кӱлеш мо?
Эшмет тунамак корным пуыш,
Да лекте шоҥго кугыза.
Иктат тудлан ыш кыре совым…
Увер, чынак мо, чот рӱза.
Регеж ойлаш тӱҥалын ыле,
Ик рвезе лугычын ышта:
«Те Юмылан тугеже суртым
Чоҥынеда?..Ала сита?
Уремыште илат мынярын!
Сурт-печышт, вольыкышт уке…
Ондак чаманыза айдемым!
Кузе лиеш илаш тыге?
...
Кок тӱжем луымшо ийым тошкем
Тылзе, ий-влак поче-поче эртышт,
Йӱр дене мушкылт, мардеж ден кошкен.
Поро-осал мутдам оптен терыш
Кок тӱжем луымшо ийым тошкем.
Моктышда чотак, почкышда саяк,
Шулдырым пуышда, кӱрлда шкеак.
Витне айдеме койыш тыгаяк:
Мом пӧлеклет, вара тудым шеҥат.
Да шкежат аҥыра изиш ыльым.
Шыжымсе лектыш, кеч тудо чынрак,
Чон койышет аклымаште рольым
Ок мод пырчат. Мом гын калык тӧча?
...
Российын сымыстарыше кундемже
Шочмо элем
Турий мур лӱҥгалтышке пижын кӱза кече деке,
Ончо, таҥем.
Пеленже ӱжеш мемнамат чоҥешташ семже дене,
Колышт, таҥем.
Турий, сур турий, мыйын чонлан нимо дечын шерге
Шочмо кундем.
Эрталме корнемым, ышталме пашам кечын терге,
Шочмо мландем.
Куэр отын семже ден иктыш ушнен лач йоҥгалтше
Муро чонем.
Элемын пелен пиалан чон куатна лойгалтше,
Ший калыкем.
...
Юрий Байгуза
Пундашдыме канде кава
Ужатыш ший тылзым умбак.
Чевер оҥан ош пыл шава
Куаным Пӱнчер ял ӱмбак.
Тора гыч, чылам чонаҥден,
Тӱням саламла ӱжара.
Эр кече тойлалме чаҥ ден
Пиалым пашаште сӧра.
Тарваныш лыжга лай мардеж:
У ныжыл сем лекте шыман.
Да Тӧргым вӱд тыйын лӱмеш,
Чӱчкалын, тавалтыш чолган.
...
Ото
Ик тымык ото уло мемнан элыште,
Шога тудо ото кугу ер серыште.
Тушто ладыра деч ладыра пушеҥге кушкеш,
Тушто мотор деч мотор саска шочеш,
Тушто, ужар лышташ лоҥгаште, шӱшпык мура,
Тудо ото гыч ерышке яндар памаш йога.
Тушто шудыжат ужаргырак,
Тушто пеледышат сылнырак.
Тудо отым мый йӧратем,
Тушто пушеҥге руышым мый вурсем.
Чон муро
Мурынем малымем годым шып йÿдым…
Да чонем Юмылан тич почнем…
Ончыкта, шоненам, мылам корным,
Ала так, писынрак чоҥештем…
А кузе чоҥештем, шоналташ гын,
Шулдырлам могай вий ден рудем?
Шоненам, муремжат йоҥга сылнын…
Тыге лектын: шинчавÿдым ÿдем…
...