10 томан «Марий йылме мутерым» лишыл жапыште компьютерыштат ончаш лиеш. Кызыт В. Васильев лӱмеш Марий шанче-шымлыше институт да «Марий Эл Радио» электрон «Марий мутерым» ямдылат. Палашлан, 10 томан Марий мутерын икымше томжо 1990-шо ийыштак савыкталтын. Тудын тиражше тунам 25 тӱжем лийын. Кызыт кевытлаште ты мутер кодынат огыл. Тудым ыштымаште 20 наре ен тыршен. Шанче-шымлыше интситутын пашаеҥже-влак кызыт эше 11-ше томым ыштат, тушко диалект мут-влакым пуртат. Книган кӱлешлыкше мутат уке уло, а электрон мутер дене эшеат шукырак еҥ пайдаланен кертеш. Тудым 6 тылзе жапыште ыштен пытарышаш улыт. Марий мутерым Интернетыште вераҥдат, тыгак диск дене лукташ шонымаш уло.

Пытартыш кечылаште тӱняште у лӱдыкшӧ чер - сӧсна грипп шарлен толеш. Тӱнямбал тазалык ушемын палдарымыже почеш, тиде вирус еҥ-влак декат куснен кертеш. Теве Мексикыште тиде лӱдыкшӧ черлан кӧра, 100 утла еҥ колен. Россий Россельхознадзор тиде черым шижтараш Мексика да США гыч шылым пурташ чарен, тыгак Мексикыш каяш шонышо-влакым тидым вес ганалан кодаш темлат.
Марий Эл Республикын ял-озанлык министерствын палдарымыже почеш, мемнан кундемыште тиде чер лӱдыкшӧ кызыт уке. Вирусым ирсӧсна-влакат шаркален кертыт. Лишыл жапыште меман кундемыште профилактикым эртараш тӱҥалыт. Кызыт сӧснам ончышо-влаклан суртвольыкыштым петырамаште ашнаш темлат.

Йошкар-Олаште миллионер-влакат илат. Налог инспектор-влакын шотлымышт почеш, мемнан рӱдолаште нунын чотышт индеш шӱдымат (900) эрта. Нунын коклаште 16 еҥын парышыже идалыкыште 10 гыч 100 миллион тенге марте, нылытшын (4) – 100 миллионымат эрта. Тыгай иктешлымашым 2009-ше ийысе икымше деклараций компаний ыштен. Налог пашаен-влакын мутышт почеш, парыш шотышто кулеш документым олаште илыше 13 тужем ен пуэн. Ушештарена, декларацийым 30-шо апрель марте пуэн шуктыман.

Марина Глушкова