Эртыше арняште эн тӱҥ увер-влак.10 апрельыште Владимир Путин «Банк да банкысе паша» тӧртыкыш (законыш) вашталтышым пуртымо нерген кидпалым пыштен. Вашталтыш посна вуйоза-влаклан (физический лица-влаклан) кредитым пуымо шотышто лиеш. Ынде ойпидышыште (договорыште) кредит кугытым тичмашнек ончыктыман, тыгак ойпидышым кӱрлмӧ годым кредит тӱлышаш кугытым палемдыман. Тичмаш кредит кугыт федерал тӧртык почеш ончымаште, заемщикын кредит налме годым чыла роскотшым пурта. Кредит налме радамым Россий Банк пеҥгыдемда.
Марий Эл Президентым Леонид Маркеловым 5-ше финно-угор калыкын тӱнямбал конгрессын оргкомитетышке пуртеныт. Тидын нерген кӱштымашым Виктор Зубков пеҥгыдемден. Леонид Маркелов деч посна конгрессыште Карел, Коми, Мордва, Перьм кундемын вуйлатышышт лийыт. Оргкомитет вуйлатышылан регион-влак вияҥме шотышто министрым Дмитрий Козакым палемдыме. А алмаштышыже Югра Виктер вуйлатыше Александр Филипенко лиеш. Тидын нерген «Росбалт» сайт увертара. Ушештарена, 28 гыч 30 июнь марте Ханты-Мансийск олаште 5-ше финно-угор калыкын тӱнямбал конгрессше эрташ тӱҥалеш. Но тиде форум марте Марий Элыште ик кугу событий лиеш. Тиде 16-19 апрельыште Марий калыкын черетан 8-ше марий погынжо эрташ тӱҥалеш. Тышке Россий Федерацийын регионжо гыч, Эстоний, СНГ кундем гыч делегат-влак толыт.
8 апрельыште Марий Эл президент Леонид Маркелов у теннис кортын фасадышкыже кушкын толшо тукымлан кӱштымаш дене капсулым пыштен. 3 пачашан теннис полат шке шотан спорт комплексым ушештара. Кужыт да лопкыт дене 108 да 36 метр улеш. Спорт комплекс кӧргыштӧ 4 теннис корт верланен. Тыгак баскетбол, футбол, волейбол да мини-футбол дене модмо вер уло. Теннис полат тӱжвал тӱсшӧ дене ий полат семын коеш. Тачысе кечылан спорт комплекс кӧргыштӧ тӧрлымӧ паша каен шога. Теннис полатым почмо дене пырля Леонид Маркелов «Келшымаш» стадионышто чоҥымо пашан каймыжым ончен савырнен.
Эртыше кечылаште 5 апрельыште «Единая Россия» партийын черетдыме конференцийже эртен. Погынышо-влак парийым нӧлтымӧ, самырык тукымын политикыште верже йодышым лончыленыт. Конференцийын тӱҥ пашаже делегат-влакым сайлыме дене кылдалтын. Ушештарена, партийын 9 съездше 14, 15 апрельыште Москваште эрташ тӱҥалеш. Съездыште «Единая Россия» партийын пашажым иктешлат да 2020 ий марте ыштышаш пашажым, партийын вияҥме корныжым лончылаш тӱҥалыт. МарйиЭл гыч съездышке 4 делегат кая. Тиде Татьяна Астраханцева, Александр Сальников, Дмитрий Турчин, Даиль Шагиахметов. Делегат-влак деч посна тыгак Леонид Маркелов, Юрий Минаков, Владимир Мухин да Лариса Яковлева съездыш каят.
8 апрельыште Кугыжаныш погынын илыш кыл вияҥме шотышто каҥашпогынжо эртен. Тиде 24 апрельыште Кугыжаныш Погынын 29-ше сессийже почылтмо дене кылдалтын. Погынышо-влак комитет-влакын тӧртык (закон) да пунчал проектыш пуртымо вашталтышын лудмашыжым эртеныт. Тыгак федерал тӧртыкым, тӧртык лукмо шотышто инициативым да 29-ше сессийлан ямдылалтме йодышым каҥашеныт. Тачысе кечылан вӱдшор тылзысе сессийын ончышаш паша радамыште 19 лончылышаш йодышым палемдыме.
Амалкалче-влак Звездный микрорайонышто илыше-влакым аяртеныт. Неле юж, уремыште шикш да пушнеҥган верыште коштыра улмылан микрорайонышто илыше-влак вуйым шийыныт. Тидын деч вара, Ростехнадзор Виктемын специалистше-влак черетдыме тергымаш почеш 3 предприятийым тергеныт. Иктешлымек, тазалыклан лӱдыкшым кондышо газ-влак нормо деч ятырлан шуко улмым палемденыт. А ыштен лукмо продукций гыч кодшо коса мланде ӱмбалне кия да мардеж почеш аярым колта. Тыгак профилактике тергымаш шотышто нимогай паша ышталтын огыл. Тергымек, 3 амалкалчылан 13 тӱжем штраф дене тӱлаш палемдыме.
Эпидемиолог-влак тӱткырак лияш йодыт. Роспотребнадзор Виктем специалист-влак италий сырым ыштымым чараш маныт. Тыште тазалыклан эҥгекым кондышо диоксин моткоч кугу улеш маныт. Тыгак жаритлыме арахисым Электростальыште ыштымым налаш огыт темле. Специалист-влакын палемдымышт почеш, эҥгекым кондышо афлатоксин пӱкшыштӧ 180 пачаш шукырак. Кевыт пашаеҥ-влак деч молыланат, эпидемиолог-влак тӱткырак лияш йодыт. Да палемдыме продукцийым кевытлаште ужмек, Роспотребнадзорыш увертараш йодыт.
Морко районысо почто кылым эн сайлан шотылмо. Тыгай иктешлымашке профессионал моштымашым ончыктымо конкурсын жюриже шуыныт. Конукрс эртыме годым шке пашам палымым да ыштен моштымым гына огыл тыгак почто кыл пашаеҥ-влакын коммерций суаплыкым (услугым) шуктен толмым тергеныт. Чылажге 256 открыткым ужалыме да коммерций суаплыкым шуктышо почто кылым тергеныт. Да Морко кундемысе Зеленогрск почто кылын пашам сайын шуктен толмыжым жюри палемден. Тыгак Медведево да Курыкмарий районын Виловатово почто кылым палемден коденыт.
8 апрельыште Медведево тӱвыра полатыште «Сылнымут мастар» фестивальын 2-шо туржо эртен. 9 гыч 15 ияш марте икшыве-влак 11 район да 3 ола гыч погыненыт. Да 3 номаинаций дене таҥасеныт. Тыште нуно Пушкинын йомакшым, балладым, Крыловын басньыжым да моло сылнымут литератырым лудыт, тыгак муро дене келыштарен йоҥгалтареныт да изирак спектакльым руш да марий йылме дене модын ончыктеныт.
Аня Левагина
Увер йогын (mp3)