Иван Горный

Тӓ ир кукужы, тӓ вады шӹжвӹк

Мары Эл Республикӹн халык артистшӹ Владимир Федорович Ромашкинлӓн

Тӓ ир кукужы,
Тӓ вады шӹжвӹк
Мӹлӓм мыралтыш мырыжым.
Тошнан дӓ кужын,
Сусун дӓ нӹжгӓн, –
Шӱмӹшкем вазы выргыжын.

Ӱл Солаволкын
Ош куги рошашты
Трӱк шактен колтыш у мыры.
Дӓ кукужат,
Шӹжвӹкшӓт тӹ кытлашты
Колышт шӹнзевӹ шӹп-тырын.

О цӱдӓокыш!
Кӱн юк техеньжӹ
Рӹшкӓ кымдыкеш олакын?
Сӹлнӹ шамакшы
Дӓ пиш яжо семжӹ
Йыл коэ гань шӓрлӓт пакы.

Мары сӓндӓлӹкӹм
Дӓ яратымашым,
Шачмы цевер Кырык сирӹм,
Йӓнгӹм ӹвӹртен,
Макта шӱм ваштшы, –
Юкшы йонгата дӓ сирӹп.

Как тӹдӹм колам,
Чучеш мӹлӓнем,
Вуйта миэнӓм солашкем.
Колыштда, тӓнгвлӓ,
Колыштда, мыра,
Мыра Владимир Ромашкин!


Йӓнгеш салымым ӹлӹжтӓш

Истори наукын доктор, профессор Ананий Герасимович Ивановлан

Важынӓнгӹр, Важынӓнгӹр,
Сӓй, пел шӱдӹ томажат?..
Шачын-кушкын пуры йӓнгӓн
Тӹштӹ млоец, лачокат.

Дӓ Оролы кырык нерӹш
Кырмен со изинекок,
Кузен шон ӹндежӹ, тевеш,
Пал наукын вуйышкок.

Ӹняненӓ мӓ тӹдӹлӓн:
Туан велӹшкӹ, ӓнят,
Кӓнгӹж ӹрдӹн ӓль тел вӹлӓн
Кыргыж толеш эчеӓт.

Шачмы вӓрлӓн таум ӹштӓш
Дӓ кымалаш сусун пиш,
Йӓнгеш салымым ӹлӹжтӓш,
Йӓллӓн корным пачаш виш.


Мӓ цилӓн когоэшненӓ

Академик Ксенофонт Никанорович Сануковлан

Манеш-манеш шактен колтыш:
Сануковлан – шӹмлу и.
Качы вӹдӹм нӓлӓш, шолташ
Эчеӓт вӓрештӹ и.

Йӱкшӹм ӹштӓш манын агыл,
Просто анжен шӹнзӓш вел.
Шӹнзӹндӓлӓм цаток сага,
Сӓй, пашкудем ылеш вет.

Ну, историк дык историк,
Шаяжок вет малыкаш.
Ядат гӹнь иктӓ-мам йори,
Лекцим лыдеш хоть йыдвашт.

Пӓлӓ даже кышты ылыт
Юански дон Аламнер.
Ах, Носола, йӓнг кымылын
Ӹшке эргетӹм ӓштен керд.

Мӓ цилӓн когоэшненӓ
Тӹнь донетшӹ шӱм вашток.
Шу лиӓшет согоньленӓ,
Академик Сануков!


У романым сирен пу

Писатель Евграф Михайлович Поствайкинлӓн

Пыренӓт гӹнь литературыш,
Ӹдӹрӹм вычаш манынок,
Тӹнь тӹдӹм цацы лиӓш туреш
Йыдет-кечет – вик курымок.
Романым ик уштыш кыташым
Эче тӹнь сирен пу, Евграф.
Дӓ Лев Толстой ганьок пандашан
Ли кырык марын лӹмлӹ граф!


Шошым гань веселӓэтшӹ

Йошкар-Олаштышы кырык мары землячествым вуйлатышын заместительжӹ Николай Никандрович Гавриловлан

Шачмы кечет – кукшыгечӹ,
Кушкыц пӹсӹ сендонок.
Шошым гань веселӓэтшӹ
Тӹлӓт олмыдеш процок.

Тӹнь лиделат сузы-мызы, –
Ылат хытыр, патыр пиш
Дӓ шӹнгӹртӹш гань мырызы,
Йӓллӓн палшаш шӱмет виш.

Соты вӹдӓн Йынгы ӓнгӹр
Тангыж гӹцӹн ирерӓк.
Ой, маняр ӹдӹрӹн йӓнгӹм
Йылатарыш вет моряк!

Мары халыкнан лӹмлӹжӹм
Лыкташ палшет тӹнь кымдаш,
Ма яжожы дӓ сӹлнӹжӹ –
Цилӓок ӹштет йӓнг вашт.

Хоть-маняр и темӹн шожы,
Эртӹ соты курым лом.
Ӹлӹмӓшнӓн шӹм шаножы
Миколайлан – нипочём.


Ак ли пӓлӓшӓт

Филологи наукын кандидат Фиония Тихоновна Грачёвалан

Эсӓнсола Фионижӹ
Шӹнзӹшволкыш эчеӓт
Толын косирӓен ижӹ –
Ак ли воксе пӓлӓшӓт.

Вот анжалда, йӓ, вӹкӹжӹ –
Тинӓр ижӹм пуэт ма?
Келесӓлеш ладнан, нӹжгӓн,
Тумаялын шӹп тамам.

То ли попа, то ли йӹрӓ,
То ли выча, то ли ма,
Вуйта Йымымок сӹгӹрӓ,
Пӹжгӓлтӓлӹн: – Толыма!

Руш йӹлмӹлӓн ак пу махым,
Ынгылдара йӓллӓн раш
Дӓ «землячество» шамакым
Сӓрӹнежӹ, сӓй, марлаш.

Иктӹм цаклаш нелӹ ӹнде,
Кӓньӹсӹр вӓк ядашат:
Тӓ подаркам вычен шӹнден,
Тӓ йӱнежӹ цӓркӓм шалт?


Тӹлзӹ дон вурс

Истори наукын доктор, профессор Геннадий Николаевич Айплатовлан

Айплат лӹмжок вӹц курым ӹлӓ –
Тӹлзӹ дон вурс иквӓрешок.
Дӓ пуэн Йымыжок тӹдӹлӓн
Нӓрӓштӓ вижӹм соэшок.

Первишӹ йых тӹшӓк вазалын,
Аздарен, сӓй, вӹдсӹнзӓ важ.
Тӹдӹлӓн курымок кымалын
Туан солаэт Шактенваж.

Цевер сӓндӓлӹк, ӓтят-ӓвӓт –
Ӓштӓшет ӹлӹмӓшет мыч.
Дӓ такеш ма сӹнзӓвӹд тӓвӓ?
Вет сендон пуретшӓт ак пыч.

Наукыш корныжым ташкенӓт
Йӹмӹк дон агыл – цацен пыт.
Дӓ такеш ма тинӓр сиренӓт?
Изи-когожы, лыд дӓ лыд!

Кымылет тодылтеш, конечно,
Ма нелӹм ӓштетӓт вӹкок.
Но пӓшӓэт дон когоэшнӹ
Тӹнь, ӹнян тӓнгем, шекдеок.

Тек маныт: «Тӹлӓт мӓ мырышна
Изиэт годым шӱмнӓ вашт.
Шотан профессор, тоша ышнам
Пайдараш палшы анзыкшат!»


Наукыш – мыктен

Ветеринари наукын кандидат, наукын заслуженный деятельжӹ Алексей Гаврилович Махоткинлӓн

О кым эргӹн, кым ӹдӹрӹн
Ӓтян-ӓвӓн шытыр циц.
Тотлы омым шукы кӹрӹн,
Кушкыц, шотан млоец лиц.

Туан Кӱшӹл Шактенважет
(Ы)жатен колтыш тӹньӹмӓт,
Кужы корным пуэн ажед
Пӓшӓ лошты ӹлӓшӓт.

Вольыкым ярата гӹньӹ,
Эдем лиэш курымок
Пуры, ире йӓнгӓн, ӹнян,
Пӓшӓ мастар, лачокок.

Таум ӹштӓ тӹлӓнетшӹ
Цолга шӹдӹр о! маняр.
Кымдан шӓрлӹжӹ лӹметшӹ –
Сек кого ветеринар.

Дӓ ӹнжӹ ли нимаханьы
Кычык, ӓрӹк, нелӹжӓт
Патыр конюх эргӹ ганьы
Кыдал кеӓш мыктенӓт.


Вычы вел кукшыгечӹм

«Кырык сирем» телепередачым 15 и видӹшӹ Надежда Геннадьевна Бурцевалан

Вычы вел, вычы вел кукшыгечӹм –
Ужын кердӓт тӹнь раш эчеӓт
Кырык сирӹн яжожым, цевержӹм,
Пӓшӓ мастар эдемвлӓжӹмӓт.

Кӓршӹн семеш мыралтат ӹдӹрвлӓ,
Ветеран тьотя – лач млоецок,
Вот косир вочыгачыжым тӹрлӓ
Сола вӓтӹ мастарын пишок.

Ыш маклака – ученыйвлӓ теве
Шаям колтат – тӹнь колышт, йӓ, пыт.
Вот художниквлӓ кыдал толевӹ
Шӹргӹ лошкы рисуяш коктын.

Тангыж ганьы коэштеш у Йылжы,
Ӓйӓ укшым якшар олмаат.
Теве врач лицӓ ясын тыргыжым,
Кайын колта сӱӓн шилыкат...

Луатвӹц и мӓ тидӹм анженӓ –
«Кырык Сир»-ӹм, йӓнг вашт ӹвӹртӓл.
– Тӹньӹм, Надя, шӱм ваштна мактенӓ,
Попалтал, кечӹ гань йӹрӓлтӓл!


Ли техень патырок

Поэт Николай Егоровлан

Манаш веле – 70 и шон колтыш.
Йымы пужы эче тӹлӓт вим.
О поэзи! Талант токет толын,
У сӓрӓлтӹшвлӓм канден – вӓшли!

«Кловой сӹнзӓ»-м тырхыде кӹчӓлӹн,
«Ош акаци» лӹвӓлнӹ одне
Дӓ, пытькалтен, йӹвӹрт йӹрӓлтӓлӹн,
Виднӹ, у мырым монат ӹшке.

Туан халыкын шӱмӹш ӱденӓт
Яжо мыры лыдышвлӓм чоте.
Кырык сирнӓм яратен мактенӓт
Дӓ нӓрӓштӓ ӹдӹрвлӓм эче.

Такеш гыце мӓмнӓн Миколайжым
Жеплӓт сӓмӹрӹк, шонгы процок,
Келесӓлӹт веселӓн южнамжы:
– Шарык Шурмар солан хайзижок!

Ӧрӓт вел, качы вӹд улы даже –
«Наш Петрович» маналтеш, лачок.
Мӹньӹ манам тӹлӓнет тагачы:
– Ли техеньӹ, лӹмлӹ патырок!

"У сем", №4, 2006