Геннадий Алексеев
Мӓмнӓн сола кым ӧлицӓӓн ылеш. Сола покшалнок пӱӓ улы, тӹшец кечӹял ганьы кым векӹлӓ кым ӧлицӓ шыпшылтеш: Кого ӧлицӓ, Кӱшӹл ӧлицӓ, Ӱл ӧлицӓ. Ӧлицӓвлӓ мычкы тошты годшы ошкы, куги, тополь, шол дӓ вес пушӓнгӹвлӓӓт шалген кеӓт. Кыдыжы пеле кошкенӹт гӹнят, эче виӓн ылыт, мӱлӓндӹшкӹ пингӹдӹ важым колтенӹт. Нӹнӹм элтӓлен нӓлӓш гӹньӹ, кым-нӹл эдемлӓн кидӹм кычаш келеш. Нӹнӹлӓн маняры и – иктӓт келесен ак керд, сола шачмы годшенок тӹдӹн цӹрежӹм переген шалгат, векӓт. Тӓ йори шӹндӹмӹ ылыт, тӓ солам ӹштӹмӹ годым куклыде кодыныт. Варажат пӹзӹлмӹм, пистӹм дӓ вес пушӓнгӹвлӓмӓт шӹндӓш цаценӹт, но шукынжы ӹлянен шоктыделыт: то вольык ташкен пӹтӓрен, то ӹшкеок кошкен пӹтенӹт. А ти шонгы пушӓнгӹвлӓ шалгат, кужы ӹлӹмӓш курымышты цилӓ ӱштӹ-шокшым, силан мардежӹм сӹнген лӓктӹнӹт. Кӓнгӹжӹм, шокшы годым, ӹмӹлӹштӹштӹ кӓндӓрӓт, шӹжӹм сола мычкы ӹлӹштӓшвлӓм шӓрен пиштӓт.
Соланажы кого агыл, цилӓжӓт шӹмлу сурт нӓрӹ веле. Но каждыйжы ӹшке сӹнӓн, ӹшке шотан. Утларакшы пу пӧртвлӓ улы: пингӹдӹ йӓктӹ дӓ кож преня доно лӱктӹмӹ ылыт. Нӹнӹм пӧрт хоза первирӓкшӹ ӹшкеок имни доно, кӹзӹтшӹ трактор доно шыпшыктен, южнамжы сола доно вимӓмӓт ӹштенӹт. Кымдемнӓ шӹргӹлӓн паян ылын, тӹдӹ солана лишнок лин. Кӹзӹт ӹнде мӹндӹркӹрӓк цӓкнен, шӹргӹ кӹцкӹлӓн иктӓ вӹц-куд уштышым ашкедмӹлӓ.
Кыды-тидӹ пӧрт стенӓжӹ шимемӹн, луды цӹрем нӓлӹн. Маняр пораным, ӱштӹ юрым цӹтен лӓктӹнӹт... Маняр шолем рожген, шӹдӹ мардеж лыпшен, лыкышкышты керӹл¬тӹн, шӓлӓнен лыпшалт вазын. Купыштышы рехень доно шокшемдӹмӹ стенӓ лошкы цат ӱштӹ шӓнгӹн пыраш цацен. Но хозавлӓжӹм, нӹнӹн тетявлӓштӹм пӧрт ӱштӹ, поран дӓ цилӓ худа гӹц переген шалген.
Вара кечӹ анжалын, шокшы толын, каждый преняжӹм ливӹ ялвлӓжӹ доно ласкон ӹрӹктен. Дӓ тошты пӧртет шокшеш сырлен, ладнан нерӓлтен.
Цилӓ нелӹ-ясы, ойхы мондалтын. Кек мырым колыштын, олмаву, ломбы пеледӹш, лывыргы ыжар пӓртня тотлы пыш доно шӱленӹт. Улы кӓп ласко дӓ нӹжӹлгӹ кымыл доно темӹн.
Пу пӧртӹштӹ телӹм шокшы, ладна, кӓнгӹжӹм йонгата, юалгы.
Каждый пӧртӹн ӹшке сӹнжӹ: хозажы маханьы, пӧртшӓт техеньок – такеш ак попеп. Теве солаш пырымы годымок ик пӧрт валгалтын шӹнзӓ. Пингӹдӹ, кого, воля: цилӓжӹмок шанен-висӹкӓлен, лижок манын, курымеш чангымы. Нимахань уты моло уке, пу гӹц ӹштӹмӹ узор моло ак кай, а тӹдӹ итӹрӓн дӓ сӹлнӹн олмыктарымы. Ваштареш пӧртӹм анжалат – сӹнзӓэтӹм карангден ат керд: ну цевер, ну сӹлнӹ вет! Поханя пӧрт ганьы веле каеш. Окня сергӓжӹ шанавӹл ганьы шӹм цӹреӓн: кыце только, ма доно сӹлнештӓрен пӹтӓрӹмӹ агыл?! Сӱӓн вӓтӹн цевер нӓрӓтшӹ ганьы. Пӧрт карнизшӹ гӹньӹ! Тӹштӹжӹ ма только уке: пеледӹшет, пӱкшет, ваштар дӓ тум ӹлӹштӓшет, кож укшет, тум эхелет, калявонгет... – цилӓжӹмӓт келесен пӹтӓрӓш ак ли. Пӧрт вӹкӹ пу гӹц локшыц ӹштӹмӹ цевер ӓптӓн кузен шӹнзӹн, теве цецаш мыралтен колта, машанет.
Техень цеверӹм анжалде, шӹмлен ӓклӹде кыце эртен кеет? Седӹндон эдемвлӓэт ти пӧрт туре шӹртнялтӹн шагал колтат, угӹц пачаш-пачаш сӓрнӓлӹн ашкедӹт.
А кыды пӧртшӹм эртен кеет – сӹнзӓшкетӓт ак тӹкнӹ. Изи, лапката, пеле пӹцкемӹш окнявлӓжӹ изиш веле валгалтараш цацат. Молы пӧртвлӓн кым-нӹл окня улы гӹнь, тидӹвлӓжӹн ӧлицӓшкӹлӓ кок окня веле анжа. Пашкуды кого цаткыды пӧрт сага пӹзӹрген шӹцмӹлӓ веле чучеш. Уке гӹнь эчежӹ мардеж икӓнӓштӹ сӹмӹрен кердеш, лым пуалтемвлӓ левед шӹндӓт ӓль шолем лыпшен шӹндӓ. Хозажат пашкудыжы гӹц пасна ӹлен ак керд, сӓй, пӧртшӓт тенгеок.
Кӹзӹт у пӧртвлӓ шукыракын кайыт. Анжалат техеньӹжӹм – сӹнзӓӓт йӹмӓ. Вуйта каждый преняжӹм кечӹ доно, шӹштӹ доно опталмы – валгалтеш, сотемдӓрӓ, йӓнгӹм ӹрӹктӓ. Пӧрт левӓшӹм кӹзӹт утларакшы шифер доно леведӹт. А первирӓкшӹ тӹдӹм кож ӓль йӓктӹн кӹтӹк пренявлӓ гӹц локшыц лыкмы кӹжгӹ хангавлӓ доно леведӹ¬нӹт. Нӹнӹжӹм рӓд доно, мызы шылдырын пынвлӓжӹ гань, вӹкӹ-вӹкӹ пиштен оптенӹт. Ни юр витӹде, ни йӹле шӱӓш тӹнгӓлде. Кӹзӹт техень мастаржат уке, сӓй, преняжӹмӓт кӱ тенге шелӹн, локшыц мышта вӓл? Пӧртӹн стенӓжӹмӓт тӱцӹн ханга доно леведӹт, сакой чиӓ доно чиӓлтен, сӹлнештӓрен шӹндӓт. Мам попаш – цевер, но мӹлӓнем тамалын-ӓнят пренян стенӓ келшӓ.
Колхоз кым ӧлицӓ мычаштат у пӧртвлӓм чанген шӹнден. Цилӓнӓт ик семӹньок кайыт. Пӧрт лыкшымат ӹнде ак роэп, а пӹчкӹн оптат, преняжӹмӓт пилорамышток нӹл велге локшыц кодат. Попашат уке, плотниквлӓлӓн пӓшӓ куштылгемеш, но техень пӧртшӹ тӧрӧк казна пӧртӹм ӓшӹндӓрӹктӓ, хозан ӹшке кидшӹ ак шижӓлт. Пӧртшӓт иканьы, эдем¬влӓжӓт иканьы линӹт. Но мастар, шотанрак пӧрт хозажы техень пӧртлӓнӓт ӹшке сӹнжӹм пырташ цаца: иктӹ окня наличник доно сӹлнештӓрӓ, весӹ пӧрт сага верандым строя, итӹрӓ пичӹм пичен шӹндӓ.
Марпа кыван пӧртшӹ, ӹшке манмыжыла, ӹшкежӹ ганьок ӹнде шонгемӹн. Когылянышты маняры ужын-цӹтен лӓктӓш вӓрештӹн. Пӧртшӹм война анзыцок марыжы – Пӧтӹр – ӹшке чанген коден. Теве маняр иӓш! Имештӹ кӓн¬гӹжӹм пӧртшӹм, нӹл огол гӹцӓт лӱктӓлӹн, олмыктаревӹ, окня лӹвӓлнӹшӹ шӱшӹ кым преням у пренявлӓ доно вашталтевӹ. ӹнде эче иктӓ пел курым шалга, нима гӹцӓт лӱдӹш уке.
Каждый пӧртӹн – ӹшке ӹлен лӓкмӹ курымжы, хозавлӓжӹн ӹлӹмашӹштӹ. Колышт дӓ ышыкет веле пиштӹ – каждыйжы тинӓр интересныйым, пӓлӹдӹмӹм келесен кердеш. Пӧртвлӓ пӱэргӹ хозавлӓм войнашкы ыжатенӹт, мӹн¬дӹр вӓрӹштӹ салтаквлӓн омынешӹштӹ кайыныт. Шачмы сурт, ӹшке кид доно лӱктӹмӹ пӧрт доно угӹц вӓшлиӓш, толын пыраш веле цилӓштӹлӓн пуйырыде. Теве Марпа кыванат марыжы – Элексе Пӧтӹр – тагышты Белорусси мӱлӓндӹштӹ вуйжым пиштен.
Ти пӧртвлӓштӹ веселӓ сӱӓнвлӓ куштен-мырен эртенӹт, тетявлӓ шачыныт, кушкыныт, таманяр эдем йых ял вӹкӹ шагалын. Ти пӧртвлӓшток коленӹт, маняр эдемӹм вес светӹшкӹ ыжатенӹт. Мыренӹт, мӓгӹренӹт, вырседӓлӹнӹт, ваштылыныт, вӓш яратенӹт, кредӓлӹнӹт... Тӧрӧк келесӓш гӹньы, ӹленӹт, а ӹлӹмӓшӹштӹжӹ ма только ак лиӓлт вӓл. Пӧртшӹ, стенӓвлӓжӹ цилӓ ужыныт, цилӓ колыныт – хозашты доно иквӓреш ӹленӹт.
Кӹзӹт сӓмӹрӹквлӓ пӧртӹм кӱ, кӹрпӹц доно лӱктӓш тӹнгӓлӹнӹт. Икӓнӓ солаштышы марывлӓн соредӓлмӹштӹм колаш вӓрештӹ: пун ӓль кӹрпӹц пӧрт яжорак? Иктӹжӹ: конечно, кӹрпӹц доно оптымы пӧрт яжорак – ак шӱ, ак тоштем. Шӹргӹ анженок пӹтӓ, вӓшке пӧртӹм цилӓ кӹрпӹц доно лӱктӓш тӹнгӓлӹт.
– Ой, кеок, кеок, кӱ стенӓжӹ шире доно икток: ни шӱлӓлтӓш, ни ма... Мӹньжӹ тошты пу пӧртӹштемок кыце-гӹнят курымемӹм эртӓрем. Тау, Пӧтӹрем пингӹдӹ пӧртӹм ӹштен коден. А сӓмӹрӹквлӓжӹ кӱ кӹшкӓрӹштӹжӹ кыце ӹлӓш тӹнгӓлӹт вӓл? Мерценок пӹтӓтӹш. Пу пӧрт веле эдемлӓн яра, шулыкшылан нимахань вредӓмӓт ак ӹштӹ, сакой цер, худа гӹц перегӓ, – Марпа кываат колышт шӹнзӹш-шӹнзӹшӓт, ӹшке шанымашыжым келесен пуш.
Кӹзӹт мӹнят халашты, шукы пачашан кӱ пӧртӹштӹ, ӹлем. Уке-уке дӓ шачмы велемӹм ӓшӹндӓрем, сӹнзӓштем солаэм кайын колта. Теве тӹдӹ, шачмы Эҥерсолаэм (Ӓн¬гӹр¬солаэм), кек ганьы кок кужы шылдыр-ӧлицӓӓн. Кужы тел йыдын тырышты ладнанок нерӓлтӓ. А ирок, кынам хозавлӓштӹ шокшы пӧрт гӹц ӱштӹшкӹ, пӓшӓшкӹ кеӓш лӓктӹт, тӹнӓмжӹ пӧртвлӓ вуйта пӹлгомышкы тырынок ин кузат.
Алык мары йӹлмӹ гӹц кырык мары
йӹлмӹшкӹ Михаил КУДРЯШОВ сӓрен.
«У сем», №4, 2007
Лирический новелла
Мӓмнӓн сола кым ӧлицӓӓн ылеш. Сола покшалнок пӱӓ улы, тӹшец кечӹял ганьы кым векӹлӓ кым ӧлицӓ шыпшылтеш: Кого ӧлицӓ, Кӱшӹл ӧлицӓ, Ӱл ӧлицӓ. Ӧлицӓвлӓ мычкы тошты годшы ошкы, куги, тополь, шол дӓ вес пушӓнгӹвлӓӓт шалген кеӓт. Кыдыжы пеле кошкенӹт гӹнят, эче виӓн ылыт, мӱлӓндӹшкӹ пингӹдӹ важым колтенӹт. Нӹнӹм элтӓлен нӓлӓш гӹньӹ, кым-нӹл эдемлӓн кидӹм кычаш келеш. Нӹнӹлӓн маняры и – иктӓт келесен ак керд, сола шачмы годшенок тӹдӹн цӹрежӹм переген шалгат, векӓт. Тӓ йори шӹндӹмӹ ылыт, тӓ солам ӹштӹмӹ годым куклыде кодыныт. Варажат пӹзӹлмӹм, пистӹм дӓ вес пушӓнгӹвлӓмӓт шӹндӓш цаценӹт, но шукынжы ӹлянен шоктыделыт: то вольык ташкен пӹтӓрен, то ӹшкеок кошкен пӹтенӹт. А ти шонгы пушӓнгӹвлӓ шалгат, кужы ӹлӹмӓш курымышты цилӓ ӱштӹ-шокшым, силан мардежӹм сӹнген лӓктӹнӹт. Кӓнгӹжӹм, шокшы годым, ӹмӹлӹштӹштӹ кӓндӓрӓт, шӹжӹм сола мычкы ӹлӹштӓшвлӓм шӓрен пиштӓт.
Соланажы кого агыл, цилӓжӓт шӹмлу сурт нӓрӹ веле. Но каждыйжы ӹшке сӹнӓн, ӹшке шотан. Утларакшы пу пӧртвлӓ улы: пингӹдӹ йӓктӹ дӓ кож преня доно лӱктӹмӹ ылыт. Нӹнӹм пӧрт хоза первирӓкшӹ ӹшкеок имни доно, кӹзӹтшӹ трактор доно шыпшыктен, южнамжы сола доно вимӓмӓт ӹштенӹт. Кымдемнӓ шӹргӹлӓн паян ылын, тӹдӹ солана лишнок лин. Кӹзӹт ӹнде мӹндӹркӹрӓк цӓкнен, шӹргӹ кӹцкӹлӓн иктӓ вӹц-куд уштышым ашкедмӹлӓ.
Кыды-тидӹ пӧрт стенӓжӹ шимемӹн, луды цӹрем нӓлӹн. Маняр пораным, ӱштӹ юрым цӹтен лӓктӹнӹт... Маняр шолем рожген, шӹдӹ мардеж лыпшен, лыкышкышты керӹл¬тӹн, шӓлӓнен лыпшалт вазын. Купыштышы рехень доно шокшемдӹмӹ стенӓ лошкы цат ӱштӹ шӓнгӹн пыраш цацен. Но хозавлӓжӹм, нӹнӹн тетявлӓштӹм пӧрт ӱштӹ, поран дӓ цилӓ худа гӹц переген шалген.
Вара кечӹ анжалын, шокшы толын, каждый преняжӹм ливӹ ялвлӓжӹ доно ласкон ӹрӹктен. Дӓ тошты пӧртет шокшеш сырлен, ладнан нерӓлтен.
Цилӓ нелӹ-ясы, ойхы мондалтын. Кек мырым колыштын, олмаву, ломбы пеледӹш, лывыргы ыжар пӓртня тотлы пыш доно шӱленӹт. Улы кӓп ласко дӓ нӹжӹлгӹ кымыл доно темӹн.
Пу пӧртӹштӹ телӹм шокшы, ладна, кӓнгӹжӹм йонгата, юалгы.
Каждый пӧртӹн ӹшке сӹнжӹ: хозажы маханьы, пӧртшӓт техеньок – такеш ак попеп. Теве солаш пырымы годымок ик пӧрт валгалтын шӹнзӓ. Пингӹдӹ, кого, воля: цилӓжӹмок шанен-висӹкӓлен, лижок манын, курымеш чангымы. Нимахань уты моло уке, пу гӹц ӹштӹмӹ узор моло ак кай, а тӹдӹ итӹрӓн дӓ сӹлнӹн олмыктарымы. Ваштареш пӧртӹм анжалат – сӹнзӓэтӹм карангден ат керд: ну цевер, ну сӹлнӹ вет! Поханя пӧрт ганьы веле каеш. Окня сергӓжӹ шанавӹл ганьы шӹм цӹреӓн: кыце только, ма доно сӹлнештӓрен пӹтӓрӹмӹ агыл?! Сӱӓн вӓтӹн цевер нӓрӓтшӹ ганьы. Пӧрт карнизшӹ гӹньӹ! Тӹштӹжӹ ма только уке: пеледӹшет, пӱкшет, ваштар дӓ тум ӹлӹштӓшет, кож укшет, тум эхелет, калявонгет... – цилӓжӹмӓт келесен пӹтӓрӓш ак ли. Пӧрт вӹкӹ пу гӹц локшыц ӹштӹмӹ цевер ӓптӓн кузен шӹнзӹн, теве цецаш мыралтен колта, машанет.
Техень цеверӹм анжалде, шӹмлен ӓклӹде кыце эртен кеет? Седӹндон эдемвлӓэт ти пӧрт туре шӹртнялтӹн шагал колтат, угӹц пачаш-пачаш сӓрнӓлӹн ашкедӹт.
А кыды пӧртшӹм эртен кеет – сӹнзӓшкетӓт ак тӹкнӹ. Изи, лапката, пеле пӹцкемӹш окнявлӓжӹ изиш веле валгалтараш цацат. Молы пӧртвлӓн кым-нӹл окня улы гӹнь, тидӹвлӓжӹн ӧлицӓшкӹлӓ кок окня веле анжа. Пашкуды кого цаткыды пӧрт сага пӹзӹрген шӹцмӹлӓ веле чучеш. Уке гӹнь эчежӹ мардеж икӓнӓштӹ сӹмӹрен кердеш, лым пуалтемвлӓ левед шӹндӓт ӓль шолем лыпшен шӹндӓ. Хозажат пашкудыжы гӹц пасна ӹлен ак керд, сӓй, пӧртшӓт тенгеок.
Кӹзӹт у пӧртвлӓ шукыракын кайыт. Анжалат техеньӹжӹм – сӹнзӓӓт йӹмӓ. Вуйта каждый преняжӹм кечӹ доно, шӹштӹ доно опталмы – валгалтеш, сотемдӓрӓ, йӓнгӹм ӹрӹктӓ. Пӧрт левӓшӹм кӹзӹт утларакшы шифер доно леведӹт. А первирӓкшӹ тӹдӹм кож ӓль йӓктӹн кӹтӹк пренявлӓ гӹц локшыц лыкмы кӹжгӹ хангавлӓ доно леведӹ¬нӹт. Нӹнӹжӹм рӓд доно, мызы шылдырын пынвлӓжӹ гань, вӹкӹ-вӹкӹ пиштен оптенӹт. Ни юр витӹде, ни йӹле шӱӓш тӹнгӓлде. Кӹзӹт техень мастаржат уке, сӓй, преняжӹмӓт кӱ тенге шелӹн, локшыц мышта вӓл? Пӧртӹн стенӓжӹмӓт тӱцӹн ханга доно леведӹт, сакой чиӓ доно чиӓлтен, сӹлнештӓрен шӹндӓт. Мам попаш – цевер, но мӹлӓнем тамалын-ӓнят пренян стенӓ келшӓ.
Колхоз кым ӧлицӓ мычаштат у пӧртвлӓм чанген шӹнден. Цилӓнӓт ик семӹньок кайыт. Пӧрт лыкшымат ӹнде ак роэп, а пӹчкӹн оптат, преняжӹмӓт пилорамышток нӹл велге локшыц кодат. Попашат уке, плотниквлӓлӓн пӓшӓ куштылгемеш, но техень пӧртшӹ тӧрӧк казна пӧртӹм ӓшӹндӓрӹктӓ, хозан ӹшке кидшӹ ак шижӓлт. Пӧртшӓт иканьы, эдем¬влӓжӓт иканьы линӹт. Но мастар, шотанрак пӧрт хозажы техень пӧртлӓнӓт ӹшке сӹнжӹм пырташ цаца: иктӹ окня наличник доно сӹлнештӓрӓ, весӹ пӧрт сага верандым строя, итӹрӓ пичӹм пичен шӹндӓ.
Марпа кыван пӧртшӹ, ӹшке манмыжыла, ӹшкежӹ ганьок ӹнде шонгемӹн. Когылянышты маняры ужын-цӹтен лӓктӓш вӓрештӹн. Пӧртшӹм война анзыцок марыжы – Пӧтӹр – ӹшке чанген коден. Теве маняр иӓш! Имештӹ кӓн¬гӹжӹм пӧртшӹм, нӹл огол гӹцӓт лӱктӓлӹн, олмыктаревӹ, окня лӹвӓлнӹшӹ шӱшӹ кым преням у пренявлӓ доно вашталтевӹ. ӹнде эче иктӓ пел курым шалга, нима гӹцӓт лӱдӹш уке.
Каждый пӧртӹн – ӹшке ӹлен лӓкмӹ курымжы, хозавлӓжӹн ӹлӹмашӹштӹ. Колышт дӓ ышыкет веле пиштӹ – каждыйжы тинӓр интересныйым, пӓлӹдӹмӹм келесен кердеш. Пӧртвлӓ пӱэргӹ хозавлӓм войнашкы ыжатенӹт, мӹн¬дӹр вӓрӹштӹ салтаквлӓн омынешӹштӹ кайыныт. Шачмы сурт, ӹшке кид доно лӱктӹмӹ пӧрт доно угӹц вӓшлиӓш, толын пыраш веле цилӓштӹлӓн пуйырыде. Теве Марпа кыванат марыжы – Элексе Пӧтӹр – тагышты Белорусси мӱлӓндӹштӹ вуйжым пиштен.
Ти пӧртвлӓштӹ веселӓ сӱӓнвлӓ куштен-мырен эртенӹт, тетявлӓ шачыныт, кушкыныт, таманяр эдем йых ял вӹкӹ шагалын. Ти пӧртвлӓшток коленӹт, маняр эдемӹм вес светӹшкӹ ыжатенӹт. Мыренӹт, мӓгӹренӹт, вырседӓлӹнӹт, ваштылыныт, вӓш яратенӹт, кредӓлӹнӹт... Тӧрӧк келесӓш гӹньы, ӹленӹт, а ӹлӹмӓшӹштӹжӹ ма только ак лиӓлт вӓл. Пӧртшӹ, стенӓвлӓжӹ цилӓ ужыныт, цилӓ колыныт – хозашты доно иквӓреш ӹленӹт.
Кӹзӹт сӓмӹрӹквлӓ пӧртӹм кӱ, кӹрпӹц доно лӱктӓш тӹнгӓлӹнӹт. Икӓнӓ солаштышы марывлӓн соредӓлмӹштӹм колаш вӓрештӹ: пун ӓль кӹрпӹц пӧрт яжорак? Иктӹжӹ: конечно, кӹрпӹц доно оптымы пӧрт яжорак – ак шӱ, ак тоштем. Шӹргӹ анженок пӹтӓ, вӓшке пӧртӹм цилӓ кӹрпӹц доно лӱктӓш тӹнгӓлӹт.
– Ой, кеок, кеок, кӱ стенӓжӹ шире доно икток: ни шӱлӓлтӓш, ни ма... Мӹньжӹ тошты пу пӧртӹштемок кыце-гӹнят курымемӹм эртӓрем. Тау, Пӧтӹрем пингӹдӹ пӧртӹм ӹштен коден. А сӓмӹрӹквлӓжӹ кӱ кӹшкӓрӹштӹжӹ кыце ӹлӓш тӹнгӓлӹт вӓл? Мерценок пӹтӓтӹш. Пу пӧрт веле эдемлӓн яра, шулыкшылан нимахань вредӓмӓт ак ӹштӹ, сакой цер, худа гӹц перегӓ, – Марпа кываат колышт шӹнзӹш-шӹнзӹшӓт, ӹшке шанымашыжым келесен пуш.
Кӹзӹт мӹнят халашты, шукы пачашан кӱ пӧртӹштӹ, ӹлем. Уке-уке дӓ шачмы велемӹм ӓшӹндӓрем, сӹнзӓштем солаэм кайын колта. Теве тӹдӹ, шачмы Эҥерсолаэм (Ӓн¬гӹр¬солаэм), кек ганьы кок кужы шылдыр-ӧлицӓӓн. Кужы тел йыдын тырышты ладнанок нерӓлтӓ. А ирок, кынам хозавлӓштӹ шокшы пӧрт гӹц ӱштӹшкӹ, пӓшӓшкӹ кеӓш лӓктӹт, тӹнӓмжӹ пӧртвлӓ вуйта пӹлгомышкы тырынок ин кузат.
Алык мары йӹлмӹ гӹц кырык мары
йӹлмӹшкӹ Михаил КУДРЯШОВ сӓрен.
«У сем», №4, 2007