Шокшо кеҥеж кечым юалге мардеж покта. Кодшо йӱдым Российын йӱдвел-касвел ужашыште тӱтан мардеж талышнен. Тыге тӱжемат пеле илемыште 94 тӱжем наре еҥ тул деч посна кодын. Тиде Ленинград, Новгород, Псков, Вологодский кундемлаште илыше-влак. Регионлаште кызыт ачалыме пашам шуктат. Палдара ИТАР-ТАСС.
Чодырасе тул азап-влак эше шарлат. Идалак тӱналтыш гыч 418 чодырасе тул азап лийын. 34 тӱжем гектар утла кумдык тул дене авалтын. Тул азап ваштареш кучедалше специалист-влакын увертарымышт почеш, теҥече каслан кундемысе чодыраште 6 верыште тул азап шарлен. Тачысе кечылан «кугу пожар» категорий дене улшо 2 верым палемдат. Теҥгече тул азапым йӧрташлан 1 700 утла еҥым, 146 еденица техникым да МИ-8 вертолетым колтеныт. Чодыра кумдыкышто йӱлымӧ вер улмым Авиалесохранын техникаже эскера.
«Сернурское» торовый марка лукмо сатужын ӱмбалжым ваштала. Ынде тудо пеҥгыдырак лиеш. Тылеч посна Дмитрий Медведевын темлымыже почеш, инноваций программым шыҥдарыме дене, шӧр продукцийым пакетлашке темкалыше у аппаратым налыныт. Кудыжо сатум ыштыме жапым иземдаш да аралыме жапшым утларак шуяш полша. Каласыман, тачысе кечын Шернур сыр завод – вияҥше комплекс-влак колашке пура. Тушто 1500 наре вуй вольыкым ашнат. Ӱмаште идалакылан 940 литр каза шӧрым лӱштеныт. Тыгак 800 гектар наре кумдык шке мландышт уло, кудыжым шкеак куралын ӱдат да кургым ямдылат. Комплексым кугемдыме пашамат шуктат, у корпусым чоҥат. Да шонымо почеш йот элласе коллега-влак дене вашкылым ыштен, итальян сырым ышташ тӱҥалме нерген палемдат.
Тачысе кече гыч «Внимание – дети!» профилактик операций тӱҥалеш. Тылзе жапыште ГИБДД пашаеҥ-влак корно правилым эскерымылан тӱткылыкым ойырат. Тиде - машинам виктырше могай писылык дене кудалеш, йолешке-влак дене кылдалтше правил-влакым пала мо, тыгак машинам виктарыше вончак верыште кузе шкем куча шекланаш тӱналыт. А 1 сентябрь марте специалист-влак корно пале, светофор-влакын вераҥдымыштым да пашам ыштымыштым терген шуктышаш улыт. ГИБДД пашаен-влак ача-ава деке йодмаш деене лектыт, икшыве-влаклан корнышто кузе шкем кучымо правилым уэш ушештараш. Вет лач тиде жапыште йоча-влак лагерла гыч канен толыт. Правилым мондат да корнышко шижде куржын лектын кертыт. Палдарена, идалык тӱҥалтыш гыч 84 корно туткар лийын. Тидын годым вуеш шудымо 88 йоча эмганен, 2 колен.
Медведево районышто саркуралым аралыме левашым муыныт. Тудыжо Изи Шапыште илыше 46 ияш пӧръеҥын сурт-оралтыштыже лийын. Ойлымыже почеш, тудо Краснооктябрьский поселко воктене верланыше сарзе сотын полигонышто поген. Да вара латунь ӱзгар-влакым кӱртньым погышо верлашке сдатлен. Опрератив группа пашам шуктымыжо годым пудештарыше 9 ӱзагарым поген налын. Да полигоныш луктын ок кӱлыш савырен. А пӧръеҥ ваштареш «Тӧртыкдымын саркуралым аралыме» статья дене криминал пашам тарватыме.
17 ияш ӱдыр 16 ияш рвезыжым кӱзӧ дене шуралтен пуштын. Самырык ӱдыр Волжскысо социал-реабилитаций рӱдерыште илен. Тудым аваже кудалтен коден. Рӱдерыште илыме годым рвезе дене палыме лийын. Икмыняр жап гыч пырля илаш тӱҥалыныт. Палдемдыман, самырык ӱдыр курштымаш тунемме курсышко коштын, куштыжо кӱзым кышкылтынат куштеныт. Каласыман, самырык коклаште вурседылмаш ик гана веле огыл ылыжын. Черетан вурседылмаш годым ӱдыр рвезыжын шӱйышкыжӧ кӱзым керлын. Рвезе колен. Титакым пеҥгыдемдашлан следствий ситыше материалым поген. Мучашмутым лукташлан пашам прокуратурышко колтеныт. Увер дене следсвий комитетын следствий виктемже палдара.
Эртыше арняште Россий мучко окса шулдештмаш шижалтын. Ты амалланак кӧра шурнылан ак кузымо нерген Росстат палемда. Кеҥеж пагыт тӱҥалтыш дене таҥастарымаште,шыдаҥ да уржа кинде шергештын. Кинде, шӧр сату, эм препаратлан ак вашталтме шотышто Владимр Путин каҥашпогыным эртарен. Да палемдыме сату-влалкан тӧртыкдымын акым кӱзыктымылан амалкалче-влаклан штрафым пуаш пеҥгыдемден. Ушештарена, тыгак, шурным йот эллашке ужалаш чарыме.
Вӱдыштӧ иймаш – Россий командылан сенымашым конден. Будапешт олаште эртыше Европа чемпионатыште мемнан сборный команда 27 медальым сенен налын. Нунын кокла гыч 13 –шортньӧ, 7 ший да 8 той медаль. Тыге тушка медаль дене ончымаште, команда 1 верыште. Кокымшышто – Германийын да кумшо верыште Францийын командыже улеш.
Марий Элышке пырчым Красноярск кундем гыч кондаш тӱналыт. Кукшо да шокшо игече шогымылан кӧра мемнан кундемыште шурно шапаш шагал. Садлан виктер вуйлатыше йодмаш дене лектын. Тыге пырчым Красноярск кундем гыч кондашлан палемдат. Тачысе кечын шурным поген налме пашам мучашлымым да ак пеҥгыдемдымым вучат. Ончык пурен каласаш лиеш, шурнылан ак ик тоннлан 6 гыч 7 тӱжем теҥге марте лийын кертеш. Таҥастарашалан, ӱмаште 3500 теҥге лийын. Тыгак палдарена, ончыч Красноярск кундем гыч шурным Китайышке колтеныт. А тений Россий президентын пунчалым лукмыж почеш, шурным йот эллашке огыт ужале.
Элыштына чодыра пожар 7 тӱжем гектарлан шагалемын. Пожар лийме лӱдыкшӧ улмо жап гыч тӱҥалын 856 903 гектар кумдыкышто 27 тӱжем 724 тул ылыжмаш вер лиймым палемдат. Марий Элыште идалык тӱналтыш гыч 418 чодырасе тул азап лийын. 34 тӱжем гектар утла кумдык тул дене авалтын. Тул азап ваштареш кучедалше специалист-влакын увертарымышт почеш, кундемысе чодыраште 6 верыште тул азап шарлен. Тачысе кечылан «кугу пожар» категорий дене улшо 2 верым палемдат. Тул азапым йӧрташлан 1 700 утла еҥым, 146 еденица техникым да МИ-8 вертолетым колтеныт. Чодыра кумдыкышто йӱлымӧ вер улмым Авиалесохранын техникаже эскера.
Тул азапым йӧрташлан неле техникым кучылтыт. Нунын колташте пошкудо кундемыште ыштыме Четра Т-20 бульдозер улеш. Тудым кызыт тергат. Шукерте огыл чумыраш тӱҥалме йӧршеш у техникын икымше партийжым ты республикын тул азап талышныме верлаште кучылтыт. Лишыл жапыште Марий Эл Республикышкат колташ палдемдат. Каласыман, тиде техника моло дене таҥастарымаште виянрак кудалыштеш да шунан корнышто огеш пиж. Ялла воктене кумдыкымат куралаш йӧнанрак. Икманаш тул азап годым жапым шуйкалыде пашам вораҥдарен колташ полшышо техника. Тергымашым эртарымек, ты бульдозерым йот эллашкат контракт почеш колташ тӱналыт, палдарат МЧС специалист-влак.
Юалге юж кундемыштына шуко жап огеш озалане. Таче, эрла кундемна мучко йӱран игече лийшаш. Кӱдырчан йӱрат лийын кертеш. Мардеж кудырчан йӱр годым секундышто 15 гыч 20 метр писылык марте талышнен кертеш. Южын температурыжо кечывалым 15 гыч 18 градус марте ырышаш. А йӱдлан термометрын столбикше 5 гыч 7 градус шокшым ончыктышаш. Гидрометеорологий рӱдерын палдарымыже почеш, вӱргечын йӱштӧ южым антициклон алмашта. Адакат кундемыште шокшо лиеш. Арня мучашлан южын температурыжо 25-27 градус марте ырышаш, а йӱдым 17 градус шокшо марте лийшаш. Жапын-жапын йӱр лийме нергенат шижтарат.
Республика мучко пытартыш шым тылзе жапыште тӱрлӧ инфекций дене черланыше лийын огыл. Тидыже шкежапыште прививкым ыштыме дене кылдалтеш. Мутлан, Б гепатит дене черланыше-влакын чотышт 4 ий жапыште 10 пачаш шагалемын. Тыгак 2004 ий гыч ырлыган (корь) дене туэшкышым палемдыме огыл. Тидын шотышто эпидемолог-влак Перьмышке иктешлыше документым колтеныт.
Туберкулез дене черланыше-влак утларакшым яллаште улыт. Роспотребнадзор специалист-влакын палдарымышт почеш, ты черын тӱҥалтыш признакше улмо дене тений кундемна мучко 275 еҥ палдырнен. Черле-влак тӱҥ шотышто Йошкар-Олаште, Куженер, Килемар, Морко, У-Торъял, Советский, Курыкмарий, Шернур, Звенигово да Медведево районлаште палдырнат. Каласыман, туберкулез- инфекций чер. Айдемын тазалыкшылан лӱдыкшым конда да куснылын кертеш. Кох палочкылан вияҥаш тамакым шупшмаш, кочывӱдым йӱмаш, диабет, язве, шодо эмганымаш полшат. Сандене туберкулез неле формыш ынже кусно манын, жапыште флюрографий снимкым да Мантулан реакций прививкым ыштыман.
Аня Левагина
Чодырасе тул азап-влак эше шарлат. Идалак тӱналтыш гыч 418 чодырасе тул азап лийын. 34 тӱжем гектар утла кумдык тул дене авалтын. Тул азап ваштареш кучедалше специалист-влакын увертарымышт почеш, теҥече каслан кундемысе чодыраште 6 верыште тул азап шарлен. Тачысе кечылан «кугу пожар» категорий дене улшо 2 верым палемдат. Теҥгече тул азапым йӧрташлан 1 700 утла еҥым, 146 еденица техникым да МИ-8 вертолетым колтеныт. Чодыра кумдыкышто йӱлымӧ вер улмым Авиалесохранын техникаже эскера.
«Сернурское» торовый марка лукмо сатужын ӱмбалжым ваштала. Ынде тудо пеҥгыдырак лиеш. Тылеч посна Дмитрий Медведевын темлымыже почеш, инноваций программым шыҥдарыме дене, шӧр продукцийым пакетлашке темкалыше у аппаратым налыныт. Кудыжо сатум ыштыме жапым иземдаш да аралыме жапшым утларак шуяш полша. Каласыман, тачысе кечын Шернур сыр завод – вияҥше комплекс-влак колашке пура. Тушто 1500 наре вуй вольыкым ашнат. Ӱмаште идалакылан 940 литр каза шӧрым лӱштеныт. Тыгак 800 гектар наре кумдык шке мландышт уло, кудыжым шкеак куралын ӱдат да кургым ямдылат. Комплексым кугемдыме пашамат шуктат, у корпусым чоҥат. Да шонымо почеш йот элласе коллега-влак дене вашкылым ыштен, итальян сырым ышташ тӱҥалме нерген палемдат.
Тачысе кече гыч «Внимание – дети!» профилактик операций тӱҥалеш. Тылзе жапыште ГИБДД пашаеҥ-влак корно правилым эскерымылан тӱткылыкым ойырат. Тиде - машинам виктырше могай писылык дене кудалеш, йолешке-влак дене кылдалтше правил-влакым пала мо, тыгак машинам виктарыше вончак верыште кузе шкем куча шекланаш тӱналыт. А 1 сентябрь марте специалист-влак корно пале, светофор-влакын вераҥдымыштым да пашам ыштымыштым терген шуктышаш улыт. ГИБДД пашаен-влак ача-ава деке йодмаш деене лектыт, икшыве-влаклан корнышто кузе шкем кучымо правилым уэш ушештараш. Вет лач тиде жапыште йоча-влак лагерла гыч канен толыт. Правилым мондат да корнышко шижде куржын лектын кертыт. Палдарена, идалык тӱҥалтыш гыч 84 корно туткар лийын. Тидын годым вуеш шудымо 88 йоча эмганен, 2 колен.
Медведево районышто саркуралым аралыме левашым муыныт. Тудыжо Изи Шапыште илыше 46 ияш пӧръеҥын сурт-оралтыштыже лийын. Ойлымыже почеш, тудо Краснооктябрьский поселко воктене верланыше сарзе сотын полигонышто поген. Да вара латунь ӱзгар-влакым кӱртньым погышо верлашке сдатлен. Опрератив группа пашам шуктымыжо годым пудештарыше 9 ӱзагарым поген налын. Да полигоныш луктын ок кӱлыш савырен. А пӧръеҥ ваштареш «Тӧртыкдымын саркуралым аралыме» статья дене криминал пашам тарватыме.
17 ияш ӱдыр 16 ияш рвезыжым кӱзӧ дене шуралтен пуштын. Самырык ӱдыр Волжскысо социал-реабилитаций рӱдерыште илен. Тудым аваже кудалтен коден. Рӱдерыште илыме годым рвезе дене палыме лийын. Икмыняр жап гыч пырля илаш тӱҥалыныт. Палдемдыман, самырык ӱдыр курштымаш тунемме курсышко коштын, куштыжо кӱзым кышкылтынат куштеныт. Каласыман, самырык коклаште вурседылмаш ик гана веле огыл ылыжын. Черетан вурседылмаш годым ӱдыр рвезыжын шӱйышкыжӧ кӱзым керлын. Рвезе колен. Титакым пеҥгыдемдашлан следствий ситыше материалым поген. Мучашмутым лукташлан пашам прокуратурышко колтеныт. Увер дене следсвий комитетын следствий виктемже палдара.
Эртыше арняште Россий мучко окса шулдештмаш шижалтын. Ты амалланак кӧра шурнылан ак кузымо нерген Росстат палемда. Кеҥеж пагыт тӱҥалтыш дене таҥастарымаште,шыдаҥ да уржа кинде шергештын. Кинде, шӧр сату, эм препаратлан ак вашталтме шотышто Владимр Путин каҥашпогыным эртарен. Да палемдыме сату-влалкан тӧртыкдымын акым кӱзыктымылан амалкалче-влаклан штрафым пуаш пеҥгыдемден. Ушештарена, тыгак, шурным йот эллашке ужалаш чарыме.
Вӱдыштӧ иймаш – Россий командылан сенымашым конден. Будапешт олаште эртыше Европа чемпионатыште мемнан сборный команда 27 медальым сенен налын. Нунын кокла гыч 13 –шортньӧ, 7 ший да 8 той медаль. Тыге тушка медаль дене ончымаште, команда 1 верыште. Кокымшышто – Германийын да кумшо верыште Францийын командыже улеш.
Марий Элышке пырчым Красноярск кундем гыч кондаш тӱналыт. Кукшо да шокшо игече шогымылан кӧра мемнан кундемыште шурно шапаш шагал. Садлан виктер вуйлатыше йодмаш дене лектын. Тыге пырчым Красноярск кундем гыч кондашлан палемдат. Тачысе кечын шурным поген налме пашам мучашлымым да ак пеҥгыдемдымым вучат. Ончык пурен каласаш лиеш, шурнылан ак ик тоннлан 6 гыч 7 тӱжем теҥге марте лийын кертеш. Таҥастарашалан, ӱмаште 3500 теҥге лийын. Тыгак палдарена, ончыч Красноярск кундем гыч шурным Китайышке колтеныт. А тений Россий президентын пунчалым лукмыж почеш, шурным йот эллашке огыт ужале.
Элыштына чодыра пожар 7 тӱжем гектарлан шагалемын. Пожар лийме лӱдыкшӧ улмо жап гыч тӱҥалын 856 903 гектар кумдыкышто 27 тӱжем 724 тул ылыжмаш вер лиймым палемдат. Марий Элыште идалык тӱналтыш гыч 418 чодырасе тул азап лийын. 34 тӱжем гектар утла кумдык тул дене авалтын. Тул азап ваштареш кучедалше специалист-влакын увертарымышт почеш, кундемысе чодыраште 6 верыште тул азап шарлен. Тачысе кечылан «кугу пожар» категорий дене улшо 2 верым палемдат. Тул азапым йӧрташлан 1 700 утла еҥым, 146 еденица техникым да МИ-8 вертолетым колтеныт. Чодыра кумдыкышто йӱлымӧ вер улмым Авиалесохранын техникаже эскера.
Тул азапым йӧрташлан неле техникым кучылтыт. Нунын колташте пошкудо кундемыште ыштыме Четра Т-20 бульдозер улеш. Тудым кызыт тергат. Шукерте огыл чумыраш тӱҥалме йӧршеш у техникын икымше партийжым ты республикын тул азап талышныме верлаште кучылтыт. Лишыл жапыште Марий Эл Республикышкат колташ палдемдат. Каласыман, тиде техника моло дене таҥастарымаште виянрак кудалыштеш да шунан корнышто огеш пиж. Ялла воктене кумдыкымат куралаш йӧнанрак. Икманаш тул азап годым жапым шуйкалыде пашам вораҥдарен колташ полшышо техника. Тергымашым эртарымек, ты бульдозерым йот эллашкат контракт почеш колташ тӱналыт, палдарат МЧС специалист-влак.
Юалге юж кундемыштына шуко жап огеш озалане. Таче, эрла кундемна мучко йӱран игече лийшаш. Кӱдырчан йӱрат лийын кертеш. Мардеж кудырчан йӱр годым секундышто 15 гыч 20 метр писылык марте талышнен кертеш. Южын температурыжо кечывалым 15 гыч 18 градус марте ырышаш. А йӱдлан термометрын столбикше 5 гыч 7 градус шокшым ончыктышаш. Гидрометеорологий рӱдерын палдарымыже почеш, вӱргечын йӱштӧ южым антициклон алмашта. Адакат кундемыште шокшо лиеш. Арня мучашлан южын температурыжо 25-27 градус марте ырышаш, а йӱдым 17 градус шокшо марте лийшаш. Жапын-жапын йӱр лийме нергенат шижтарат.
Республика мучко пытартыш шым тылзе жапыште тӱрлӧ инфекций дене черланыше лийын огыл. Тидыже шкежапыште прививкым ыштыме дене кылдалтеш. Мутлан, Б гепатит дене черланыше-влакын чотышт 4 ий жапыште 10 пачаш шагалемын. Тыгак 2004 ий гыч ырлыган (корь) дене туэшкышым палемдыме огыл. Тидын шотышто эпидемолог-влак Перьмышке иктешлыше документым колтеныт.
Туберкулез дене черланыше-влак утларакшым яллаште улыт. Роспотребнадзор специалист-влакын палдарымышт почеш, ты черын тӱҥалтыш признакше улмо дене тений кундемна мучко 275 еҥ палдырнен. Черле-влак тӱҥ шотышто Йошкар-Олаште, Куженер, Килемар, Морко, У-Торъял, Советский, Курыкмарий, Шернур, Звенигово да Медведево районлаште палдырнат. Каласыман, туберкулез- инфекций чер. Айдемын тазалыкшылан лӱдыкшым конда да куснылын кертеш. Кох палочкылан вияҥаш тамакым шупшмаш, кочывӱдым йӱмаш, диабет, язве, шодо эмганымаш полшат. Сандене туберкулез неле формыш ынже кусно манын, жапыште флюрографий снимкым да Мантулан реакций прививкым ыштыман.
Аня Левагина
